آشنایی با بیماری مزمن ریوی آمفیزم

آمفیزم (Emphysema) یک بیماری مربوط به بافت ریه است. که معمولا نتیجه سال‌ها سیگار کشیدن است. هر دو بیماری برونشیت مزمن و آمفیزم در یک گروه خاص از بیماری‌های ریوی گنجانده می‌شوند. به مجموع این بیماری‌ها، بیماری مزمن انسداد ریوی (chronic obstructive pulmonary disease) گفته می‌شود که بصورت خلاصه (COPD) خوانده می‌شوند.

توسعه و پیشرفت آمفیزم تقریبا غیر قابل بازگشت است به همین دلیل مقابله با پیشرفت و بدتر شدن آن باید مورد توجه قرار بگیرد. و برای مثال اگر سیگاری هستید به ناچار برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری باید سیگار را ترک کنید.

آمفیزم چیست؟

امفیزم بیماری است که، در نتیجه آسیب به دیواره حبابچه‌های هوایی موسوم به آلوئول ایجاد می‌شود. آلوئول‌ها یا حبابچه های هوایی، کیسه‌های هوایی کوچک، نازک و بسیار شکننده هستند که در انتهای مجاری برونشیال و در عمق ریه ها قرار دارند.

تقریبا حدود ۳۰۰ میلیون آلوئول در ریه‌های سالم وجود دارد. هوایی که ما استنشاق می کنیم در نهایت وارد این حبابچه ها می شود که باعث اتساع و گشاد شدن آن ها می شود. اکسیژن موجود در این آلوئول ها از طریق دیواره نازکی وارد رگ های خونی شده و به سرتاسر بدن می رود. در عوض ارسال اکسیژن به بدن، این حبابچه ها دی اکسید کربن بدن را دریافت می کنند و هنگام بازدم، زمانی که هوا از ریه ها خارج می شود، حبابچه ها تنگ و کوچک می شوند تا دی اکسید کربن را از بدن شما خارج کنند.

با پیشرفت آمفیزم، آلوئول ها و بافت ریه بیشتر آسیب می بینند. با بروز این آسیب‌ها، آلوئول‌ها نمی‌توانند برونش ها را پشتیبانی کنند. لوله‌ها روی هم میخوابند (کلاپس) می‌شوند و باعث ایجاد انسداد در مسیر هوا می شوند.

با این انسداد، هوا درون ریه ها زندانی می شود. به دام افتادن مقدار زیاد هوا در ریه ها برای طولانی مدت باعث ایجاد عارضه ای به نام بارل چست یا سینه بشکه ای می شود. وبا توجه به اینکه تعداد آلوئول ها در آمفیزم کاهش پیدا می کند، اکسیژن رسانی به بدن با مشکل روبرو می شود. و بدن آن مقدار اکسیژن که نیاز دارد را دریافت نمی کند.

میزان شیوع آمفیزم چقدر است؟

این بیماری مزمن ریوی در بیش از ۳ میلیون آمریکایی تشخیص داده شده است. علاوه بر این بیش از ۱۱ میلیون نفر فقط در آمریکا دچار بیماری های مزمن انسداد ریوی یا COPD هستند. این بیماری در مردان شیوع بیشتری دارد و البته معمولا در سنین ۵۰ تا ۷۰ سالگی بیشتر دیده می شود.

علت اصلی بروز آمفیزم چیست؟

مثل بسیاری از بیماری های دیگر که متاثر از سیگار و نیکوتین هستند. اینجا هم سیگار نقش بسیار بسیار پررنگی را ایفا می‌کند. شاید بتوان به جرات گفت که بازیگر نقش اول در بیماری آمفیزم نیکوتین و استعمال سیگار است.

بنابراین یکی از بزرگترین راه های پیشگیری از این بیماری ترک سیگار یا اجتناب از مصرف سیگار حتی برای یک بار است. با اینکه آلاینده های طبیعی، عوامل ارثی و عفونت های تنفسی در بروز آمفیزم و پیشرفت آن نقش دارند ولی شاید هیچکدام تاثیری به مانند سیگار ندارند.

سیگار کشیدن نه تنها باعث آسیب به بافت ریه می شود بلکه قادر به تحریک راه های هوایی است. تحریک راه هوایی نیز نتیجه ای جز التهاب و آسیب به فضای داخلی را های هوایی ندارد. در نهایت التهاب ناشی از تحریک سیگار باعث تورم، تولید مخاط غیر طبیعی و آلودگی را های هوایی می شود. که نتیجه نهایی تنگی نفس خواهد بود.

از کجا بفهمیم که آمفیزم داریم؟

علائم آمفیزم ممکن است شامل:

• سرفه
• خس خس سینه
• تنگی نفس
• تنگی قفسه سینه
• و افزایش تولید موکوس باشد.

البته بیشتر اوقات ممکن است که شاهد بروز این علایم نباشیم. علایم معمولا زمانی بروز می کند که تقریبا حدود ۵۰ درصد بافت ریه دچار آسیب بدون بازگشت شده باشد. تا آن زمان، علائم تنها ممکن است شامل:

• تنگی نفس تدریجی
• و خستگی

باشد. که حتی می توانند با علایم سایر بیماری ها اشتباه گرفته شوند.  افراد مبتلا به آمفیزم می توانند ما را در خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر پنومونی، برونشیت و سایر عفونت‌های ریوی قرار دهند. در صورت بروز هر کدام از علایم ذکر شده یا موارد زیر با پزشک صحبت کنید:

• احساس ضعف در تنفس، به خصوص در حین ورزش سبک و یا از پله راه رفتن
• احساس ناکافی بودن دریافت اکسیژن (برای تنفس کمی دچار مشکل می شوید)
• سرفه طولانی مدت (دقیقا سرفه ای که در افراد سیگاری دیده می شود. سرفه سنگین شاید حاوی غلط و همراه با خس خس)
• تنفس صدا دار
• افزایش تولید موکوس و وجود خلط در دراز مدت
• خستگی مداوم

ترجمه شده از وبسایت: my.clevelandclinic.org