علت پرش عضلانی یا میوکلونوس چیست؟

میوکلونوس یا (Myoclonus) به پرش یا حرکت سریع و غیر‌ارادی عضله گفته می‎شود. سکسکه یک نوع بسیار رایج از میوکلونوس یا پرش عضلانی است. حرکت ناگهانی بدن در خواب، که اکثرا افراد خواب می‌بینند که در حال سقوط هستند نیز نوعی از پرش عضلانی است. میوکلونوس یک بیماری نیست و بندرت باعث ایجاد مشکل یا نشان دهنده بیماری است. این حالت در افراد سالم نیز مشاهده می‌شود.

سایر اشکال مختلف پرش عضلانی ممکن است اختلال در سیستم عصبی مانند صرع، بیماری متابولیک یا واکنش به دارو باشد. در حالت ایده‌آل، درمان علت اصلی ایجاد پرش در عضله به کنترل علایم کمک می‌کند. اگر علت آن ناشناخته باشد یا نتوان آن را درمان کرد، شیوه‌های درمانی و مدیریتی برای کاهش اثرات آن در حفظ کیفیت زندگی در دستور کار قرار خواهد گرفت.

علایم

افراد مبتلا به میوکلونوس اغلب علائم و نشانه‌های خود را بصورت یک گرفتگی، پرش یا اسپاسم بیان می‌کنند که بصورت:

• ناگهانی
• مختصر
• غیرارادی
• لرزش و رعشه
• متغیر در شدت و فرکانس
• متمرکز در یک نقطه از بدن یا کل بدن
• گاهی اوقات به اندازه ای شدید می شود که در خوردن، ایستادن یا رله رفتن اختلال موقت ایجاد می کند.

چه وقت باید با پزشک ویزیت کرد؟

اگر علائم پرش عضلانی شما به‌صرت مکررد اتفاق افتاد و برای مدت‌ها در شما ماندگار بود برای ارزیابی بیشتر و تشخیص به پزشک مراجعه کنید. شاید این علامت نشان دهنده مشکلات اساسی در شما باشد.

علل

میوکلونوس ممکن است ناشی از انواع مشکلات اساسی باشد. پزشکان اغلب انواع مختلفی از پرش عضلانی را بر اساس علل به وجود آورنده آنها به چند دسته تقسیم می‌کنند. درمان برای هر نوع ممکن است متفاوت باشد. انواع پرش یا تیک عضلانی عبارتند از:

میوکلونوس‌فیزیولوژیک (Physiological myoclonus)

این نوع از گرفتگی عضلانی در افراد کاملا سالم نیز اتفاق می‌افتد و به ندرت نیازمند درمان است. برخی از مثال های نوع فیزیولوژیک عبارتند از:

• سکسکه
• احساس سقوط در خواب
• احساس لرزش ناگهانی یا پرش عضو هنگام عصبانیت، خشم یا اضطراب
• پرش عضلات نوزاد در هنگام خواب

میوکولونوس ضروری (Essential myoclonus)

این پرش ناگهانی و به طور خودبخودی اتفاق می‌افتد، معمولا بدون علائم دیگر و بدون ارتباط با بیماری‌های زمینه‌ای دیگر است. علت آن اغلب ادیوپاتیک یا ناشناخته و یا حتی در بعضی موارد ارثی است و از والدین به ارث برده می‌شود.

میوکلونوس‌صرعی (Epileptic myoclonus)

به عنوان یکی از نشانه صرع شناخته می‌شود.

میوکلونوس‌ثانویه (Symptomatic (secondary) myoclonus)

پرش‌های عضلانی که نتیجه و نشانه یک بیماری یا اختلال در بدن است. مثلا ممکن است نشانه ای از بیماری های زیر باشد:

• آسیب به سر و یا نخاع
• عفونت منتشر در بدن
• نارسایی‌های کلیه یا کبد
• مسمومیت شیمیایی یا مواد مخدر
• کمبود طولانی مدت اکسیژن
• واکنش دارویی
• شرایط التهابی ناشی از بیماری های خود ایمنی
• اختلالات متابولیک

برخی از شرایط سیستم عصبی که منجر به بروز میوکلونوس ثانویه می‌شود عبارتند از:

• سکته مغزی
• تومور مغزی
• بیماری هانتینگتون
• بیماری Creutzfeldt-Jakob
• بیماری آلزایمر
• بیماری پارکینسون
• دژنراسیون کورتیکوباسال
• دمانس فرانتوتمپورال
• آتروفی سیستم‌های چندگانه

تشخیص

پزشک یک معاینه کامل فیزیکی روی بیمار انجام می دهد. هرگونه سابقه خانوادگی مرتبط را از شما می پرسد.

برای اطمینان از وجود میوکلونوس یا سایر بیماری های موجود و مرتبط پزشک ممکن است چندین آزمایش را توصیه کند، از جمله:

الکتروانسفالوگرافی (EEG)

به کمک این روش فعالیت های الکتریکی مغز شما ثبت و برای ارزیابی آماده میشوند.  پزشک متخصص تعدادی الکترود کوچک را به پوست سر شما متصل می کند. از شما خواسته می‌شود که به نور نگاه کنید و با دقت به صداهای ایجاد شده در اطراف خود گوش دهید. در همین حین تمام فعالیت های الکتریکی مغز ارزیابی می‌شود و اگر مورد مشکوکی در آن بود با دقت بررسی می‌شود.

الکترومیوگرافی (EMG)

به مانند روش بالا این بار روی عضلات متعدد الکترودهایی متصل می‌کنند تا این بار فعالیت الکتریکی عضلات را سنجیده و ارزیابی کنند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

اسکن MRI ممکن است برای بررسی مشکلات ساختاری، یا تومورهای داخل مغز یا نخاع  مورد استفاده قرار بگیرد. وجود تومور یا مشکل ساختاری در این ارگان‌ها می‌تواند باعث بروز میوکلونوس شود.

تست‌های آزمایشگاهی

به ندرت ممکن است پزشک درخواست آزمایش ژنتیکی را برای شناسایی علل ژنتیکی پرش عضلانی پیدا کنند. او همچنین ممکن است خون یا ادرار شما را برای بررسی وجود یا عدم وجود:

• اختلالات متابولیک
• بیماری خودایمنی
• دیابت
• بیماری کلیوی یا کبدی
• مواد مخدر یا سموم

درمان

پرش عضلانی به خودی خود یک بیماری نیست و مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کند. با این وجود گاهی اوقات ممکن است که از حالت طبیعی خارج شده و برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. در این صورت برای شخص مبتلا مشکلاتی ایجاد می‌کند. برای از بین بردن پرش عضلانی و علایم مربوط به آن، پزشکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند:

داروها

پزشک برای التیام علایم و یا کاهش اثرات آن‌ها برخی دارو تجویز می‌کند. از جمله داروهایی که برای درمان علایم میوکلونوس تجویز می‌شوند داروهای آرامبخش هستند. کلونازپام به عنوان یک داروی آرامبخش، رایج‌ترین دارو برای مبارزه با علائم پرش در عضله است. کلونازپام ممکن است عوارض جانبی مانند از دست دادن هماهنگی و خواب آلودگی ایجاد کند.

تزریق

تزریق بوتاکس در عضله ای که مدام دچار پرش می شود نیز ممکن است برای از بین رفتن علایم پرش کارساز باشد. با تزریق بوتاکس بطور موقت پرش از بین میرود هر چند مکن است دوباره از سر گرفته شود.

عمل جراحی

اگر علائم پرش در عضله به علت وجود تومور یا ضایعه در مغز یا نخاع شما ایجاد شود، ممکن است جراحی به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته شود. افرادی که در ناحیه صورت و گوش علایم پرش را تجربه می‌کنند نیز ممکن است کاندید جراحی باشند.