سندرم روده کوتاه یا Short Bowel Syndrome

روده یکی از بخش‌های سیستم گوارش و طناب گوارشی است. این بخش از دستگاه گوارش، مسئول جذب بخشی از مواد غذایی است. برای برخی از دلایل، ممکن است طول روده کاسته شود. اگر بنا بر هر دلیلی بخشی از روده از بین رود یا در طول عمل جراحی مجبور به حذف بخشی از آن باشیم، به آن سندروم روده کوتاه می‌گوییم. افراد مبتلا به سندروم روده کوتاه، توانایی جذب کامل مواد غذایی خورده شده را ندارند.

نام های جایگزین

• کاهش روده کوچک
• سندرم روده کوچک
• روده کوچک
• روده کوتاه
• Necrotizing enterocolitis

علل ابتلا به سندروم روده کوتاه

روده کوچک مسئولیت جذب بسیاری از مواد مغذی موجود در رژیم غذایی ما را بر عهده دارد. چنانچه دو سوم از روده کوچک حذف شود، بدن به اندازه کافی غذا و مواد مغذی دریافت نمی‌کند. در نتیجه سلامتی فرد مبتلا، به شدت به خطر می‌افتد. این بیماری می‌تواند مادرزادی باشد. در برخی از نوزادان، دستگاه گوارش تکامل پیدا نمی‌کند.

در واقع ممکن است تنها بخشی از روده کوچک شکل بگیرد. و بخش زیادی از روده که در یک نوزاد کامل و معمولی وجود دارد، در این نوزادان شکل نگرفته باشد. این نوزادان از ابتدا با مشکل سندروم روده کوتاه متولد می‌شوند.

اما همیشه علت ایجاد این سندروم مادرزادی نیست. گاهی اوقات روده کوچک دچار بیماری غیرقابل درمان می‌شود. برای مثال ابتلا روده به سرطان بدخیم می‌تواند مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد کند. تنها راه نجات بیمار و جلوگیری از متاستاز بدخیمی او، رزکسیون یا حذف بخش یا بخش‌هایی از روده خواهد بود. طی یک عمل جراحی قسمت مبتلا حذف می‌شود. در این حالت نیز اشخاص دچار سندروم روده کوتاه خواهند شد.

برخی از اتفاقات و مشکلاتی که منجر به حذف بخشی از روده می‌شوند عبارتند از:

• پس از تیراندازی شدید به روده  و یا آسیب‌های مشابه
• افراد مبتلا به بیماری کرون شدید
• نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند. معمولا هنوز روده آن‌ها حتی شکل نگرفته است.
• زمانی که جریان خون ورودی به روده کاهش پیدا می‌کند. یا به کلی مسدود می‌شود. در این حالت بافت روده به اصطلاح نکروز شده و از بین می‌رود. برای جلوگیری از توسعه مردگی بافت، قسمتی که دچار نکروز شده، برداشته می‌شود.

علائم سندروم روده کوتاه

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اسهال
• خستگی
• مدفوع چرب و خالص
• تورم (ادم)، به خصوص در پاها
• مدفوع بسیار بد بو
• کاهش وزن
• کم آبی بدن

تست‌های تشخیصی

تست‌های زیر ممکن است انجام شود:

• آزمایشهای شیمیایی خون (مانند سطح آلبومین)
• شمارش کامل خون (CBC)
• آزمایش وجود یا عدم وجود چربی در مدفوع
• اشعه ایکس روده کوچک
• ارزیابی سطح ویتامین در خون

درمان سندروم روده کوتاه

هیچ درمانی برای این سندروم وجود ندارد. چون اساسا بخش قابل توجهی از روده از بین رفته که قابل بازگشت هم نیست. تنها می‌توان علایم مربوط به این سندروم را کاهش داد. افراد مبتلا به این سندروم باید مواد  غذایی مغذی دریافت کنند. لذا بزرگ‌ترین دغدغه برای این افراد، میواند وجود یک رژیم غذایی مناسب باشد.

یک رژیم غذایی با کالری بالا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ویتامین‌ها و مواد معدنی کلیدی مانند آهن، اسید فولیک و ویتامین B12
• کربوهیدرات‌ها، پروتئین ها و چربی ها

در صورت نیاز، تزریق برخی از ویتامین ها و مواد معدنی و یا عوامل رشد توصیه  خواهد شد. تجویز دارو  برای کاهش سرعت حرکات طبیعی روده می توانند درمان هوشمندانه ای باشد. این کار میتواند باعث شود غذا مدت بیشتری در روده باقی بماند و میزان بیشتری مواد مغذی به به پدن جذب شود. اگر بدن قادر به جذب مواد مغذی کافی نباشد، تغذیه کامل پاراستر (TPN) تجویز می‌شود. در این روش فرد مبتلا از طریق یک رگ مواد غذایی مغذی را به شکل مایعات دریافت خواهد کرد. پزشک یا متخصص گوارش شما، مقدار مناسب کالری و راه حل TPN را برای کمک به سلامتی شما انتخاب می‌کند. پیوند روده کوچک در موارد نادر می‌تواند یکی از گزینه‌های درمان باشد.

چشم انداز  یا پیش آگهی

این وضعیت ممکن است در طول زمان کمی بهبود پیدا کند.، جذب مواد مغذی ممکن است به آرامی  و به مرور زمان بهتر شود.

عوارض سندروم روده کوتاه

برخی از عوارض این سندروم عبارتند از:

• رشد بیش از اندازه باکتری در روده کوچک
• مشکلات سیستم عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 (این مشکل را می توان با تزریق ویتامین B12 درمان کرد.)
• بالا رفتن اسیدیته خون (اسیدوز متابولیک ناشی از اسهال)
• سنگ کیسه صفرا
• سنگ کلیه
• سوء تغذیه
• استخوان‌های ضعیف (osteomalacia)
• کاهش وزن

مراجعه به متخصص مربوطه

اگر علائم سندرم روده کوتاه را به ویژه پس از انجام جراحی روده احساس کردید، به پزشک یا متخصص داخلی و گوارش مراجعه کنید.