بیماری کوه زدگی یا ارتفاع زدگی – راهنمای والدین

بیماری کوه زدگی یا ارتفاع زدگی

زمانی که شما اکسیژنی کمتر از میزان نیاز بدنتان دریافت کنید، ممکن است ترکیبی از علائم در بدن شما بروز کند که به بیماری ارتفاع ­زدگی معروف است. این اتفاق زمانی رخ می­دهد که شما به یک ارتفاع بلند (۸۰۰۰ فوت یا بیشتر) سفر کنید.

معمولاً تصور مردم بر این است که در ارتفاعات اکسیژن کمتری وجود دارد. ولی در واقع، غلظت اکسیژن موجود در هوا در بالای کوه با غلظت اکسیژن کنار دریا مشابه است، اما در ارتفاعات فشار هوای بسیار کمتری وجود دارد.

بنابراین بدلیل فشار هوای پایین ­تر در ارتفاعات، شما در هر بار تنفس اکسیژن کمتری دریافت خواهید کرد. در صورتی که بدن شما به فعالیت با این میزان از اکسیژن عادت نداشته باشد، ممکن است احساس بیماری و کسالت نمایید.

بیماری ارتفاع ­زدگی صرف نظر از سن فرد و یا سطح تناسب اندام وی، ممکن است برای هر کسی رخ دهد، و برخی از مردم نسبت به سایرین بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. افرادی که در ارتفاعات بالاتری زندگی می­ کنند –  و همچنین کسانی که برای مدتی در ارتفاعات اقامت دارند – به دریافت میزان کمتری از اکسیژن عادت می ­ کنند. ولی افرادی که در ارتفاعات به سرعت تغییر مکان می­ دهند، به خصوص اگر در حال انجام فعالیتهای فیزیکی باشند، اغلب دچار مشکل خواهند شد.

انواع بیماری ارتفاع زدگی

انواع مختلفی از بیماری ارتفاع ­زدگی وجود دارند:

بیماری کوه­ زدگی حاد (AMS) خفیف­ ترین و شایع ­ترین نوع ارتفاع­ زدگی است. انواع نادر و بسیار جدی­تر ارتفاع­ زدگی زمانی رخ می دهند کهبیماری کوه­ زدگی حاد  به پیشرفت خود ادامه می ­دهد، و یا فرد مبتلا به کوه ­زدگی حاد بدون دادن فرصتی به بدنش برای کسب سازگاری با ارتفاعات، همچنان به صعود خود ادامه می­ دهد.

این شرایط باعث تجمع مایعی در مغز یا ریه­ ها می­ شود – که به ترتیب ادم مغزی در ارتفاعات بالا (HACE) – و ادم ریوی در ارتفاعات بالا (HAPE) نامیده می ­شود.

ارتفاع زدگی در کودکان

امکان ابتلای فرزند شما به بیماری ارتفاع ­زدگی اندک است، ولی با این حال اگر شما در حال برنامه ریزی برای سفر به ارتفاعات بالاتری هستید، ممکن است بخواهید زمان سفرتان برای رسیدن به مقصد را تخمین بزنید.

اگر فرزندتان دارای بیماری قلبی مزمن یا بیماریهای ریوی، و یا هر بیماری سیستماتیک دیگری است که بر تنفس وی تاثیر دارد، بهتر است قبل از بردن او به ارتفاعات با پزشک وی مشورت نمایید. همچنین در صورتی که فرزندتان کمتر از ۶ هفته سن دارد حتماً با پزشک وی صحبت کنید، زیرا نوزادان بیشتر مستعد ابتلا به بیماری ارتفاع­زدگی هستند.

شما به عنوان یک پدر یا مادر چگونه می توانید تشخیص بدهید که فرزندتان به بیماری ارتفاع ­زدگی مبتلا شده است یا خیر؟

شناسایی بیماری ارتفاع ­زدگی کار آسانی نیست، زیرا علائم در ابتدا بسیار نامشخص و غیر اختصاصی­ اند. ممکن است این علائم بسیار سریع و یک تا دو ساعت پس از زمان رسیدن به ارتفاع بالاتر ظهور کنند، اما معمولاً پس از هشت الی ۳۶ ساعت پس از رسیدن به مقصد بروز می­کنند.

ممکن است شما متوجه بروز تغییراتی در رفتار طبیعی فرزندتان شوید. به عنوان مثال: ممکن است وی در غذا خوردن و یا خوابیدن دچار مشکل گردد. یا اینکه به صورت غیر منتظره ای تحریک­ پذیر و زودرنج شود. از طرفی ممکن است دچار سردرد، سرگیجه، و یا خستگی شود. علاوه بر اینها، این امکان نیز وجود دارد که فرزندتان در زمان انجام فعالیتهای بدنی دچار تنگی نفس شود. البته ممکن است تهوع و استفراغ نیز داشته باشد.

اگر فرزندتان دچار شکل شدیدی از بیماری ارتفاع ­زدگی شود، ممکن است دچار کونفوزیون (گیجی و منگی) شود، و چهره ­اش رنگ پریده یا کبود شود. همچنین ممکن است سرفه­ هایی داشته، و در راه رفتن نیز دچار مشکل بوده، و حتی در زمان استراحت نیز دچار تنگی نفس گردد. البته لازم بذکر است که اگر فرزندتان تهوع و استفراغ هم داشته باشد، ممکن است علائمی را نیز در ارتباط با کمتر شدن آب بدنش نشان دهد.

به عنوان یک پدر یا مادر برای کاهش علائم بیماری فرزندتان چه کارهایی می توانید انجام دهید؟

اگر فرزند شما فقط یکسری علائم جزئی از بیماری حاد کوه ­زدگی نشان می­ دهد، شما می توانید برای کمک به فرزندتان او را به ارتفاعات پایین­ تری ببرید تا تدریجاً به آب و هوای جدید عادت کند. این علائم معمولاً در یکی دو روز فروکش می­ کنند.

در این میان، اگر فرزند شما دچار تهوع و استفراغ باشد، بهتر است برای حفظ آب بدن وی، از مایعات فراوانی در تغذیه وی استفاده کنید. مثلاً  می توانید از جرعه ­های کوچک و مکرر آب و یا یک محلول الکترولیت جایگزین برای پیشگیری از کم شدن آب بدن وی بهره ببرید.

در صورتی که فرزندتان  سردرد داشته باشد، می توانید دوز مناسبی از قرص استامینوفن و یا ایبوپروفن (در صورتی که فرزندتان  ۶ ماه یا بیشتر سن داشته باشد) به او بدهید (اگر فرزند شما کمتر از ۳ ماه سن دارد، حتماً قبل از دادن هر گونه دارویی -حتی داروهای مذکور-با پزشک فرزندتان مشورت کنید).

همچنین برای دریافت اکسیژن بیشتر، می­ توانید فرزند تان را تشویق کنید تا عمیق­ تر و با سرعتی اندکی بیشتر از حالت طبیعی نفس بکشد.

اگر علائم شدیدتر باشند، چه کاری می­ توان انجام داد؟

اگر فرزندتان دچار تنگی نفس شود یا رنگ چهره­اش کبود  شود، و یا  علائمی فراتر از یک احساس ناراحتی بسیار جزئی نشان دهد، حتماً او را به نزدیک­ترین مرکز اورژانس برسانید. در اورژانس میزان اکسیژن موجود در خونش را مورد اندازه ­گیری قرار می­ دهند و بنابراین می­ فهمند که آیا فرزند شما به بیماری ارتفاع­ زدگی مبتلا شده است یا خیر. همچنین اگر علائم فرزندتان شدید باشند، ممکن است انجام آزمایشات خون، سی تی اسکن، رادیوگرافی قفسه سینه، و یا نوار قلب ضرورت داشته باشد.

در صورتی که فرزندتان به بیماری کوه ­زدگی حاد مبتلا شده باشد، احتمالاً پزشکان اکسیژن به وی وصل خواهند کرد و به شما توصیه خواهند نمود تا او را حتماً به ارتفاعات پایین­تری ببرید. از سوی دیگر، اگر فرزندتان به ادم مغزی در ارتفاعات بالا (HACE) و یا ادم ریوی در ارتفاعات بالا (HAPE) مبتلا شود، در این صورت قطعاً به درمان و مراقبت ­های بیشتری نیاز خواهد داشت، زیرا این شرایط  ممکن است تهدید کننده زندگی او و برای وی کشنده باشند.