آزمایش آمونیاک

آزمایش آمونیاک میزان آمونیاک را در خون اندازه گیری می کند. بیشتر آمونیاک در بدن وقتی تولید می شود که پروتئین در روده توسط باکتری ها شکسته می شود. کبد به طور طبیعی آمونیاک را به اوره تبدیل کرده و از طریق ادرار دفع می کند.

میزان آمونیا در خون زمانی که کبد نتواند آمونیاک را به اوره تبدیل کند بالا می رود که می تواند به دلیل سیروز و یا هپاتیت باشد.

برای این آزمایش، ممکن است نمونه ی  خون از شریان و یا ورید گرفته شود.

علت انجام آزمایش آمونیاک چیست؟

این آزمایش به دلایل زیر انجام می شود:

• بررسی چگونگی کارکرد کبد، خصوصا وقتی علایمی مثل گیجی، خواب آلودگی بیش از حد، کما و یا لرزش دست وجود داشته باشد.
• بررسی روند درمانی بیماری کبدی مثل سیروز.
• کمک به تشخیص ناهنجاری به نام سندرم ری که می تواند به کبد و مغز آسیب بزند. آزمایش آمونیاک می تواند در تشخیص پیش آگهی سندرم ری کمک کند.
• کمک به تشخیص نارسایی حاد کلیه
• میزان آمونیاک را در فردی که کالری زیادی از طریق تزریق داخل وریدی دریافت کرده اندازه گیری می کند

آمادگی های لازم رای انجام آزمایش آمونیاک چیست؟

• ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید.
• درست قبل از انجام این آزمایش ورزش نکنید.

موارد زیر را در صورت وجود به پزشک خود اطلاع دهید:

• مصرف هر گونه دارو. بسیاری از داروها می تواند بر نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد. ممکن است پزشک از شما بخواهد چند روز قبل از انجام آزمایش مصرف دارو را قطع کنید.
• مصرف سیگار و یا الکل
• با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

آزمایش آمونیاک چگونه انجام می شود ؟

نمونه گیری از ورید

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

نمونه خون از شریان معمولا از شریان رادیال ( مچ دست) گرفته می شود. اما می توان نمونه را از شریان کشاله ران و آرنج  نیز گرفت.

شما می توانید دست خود را در حالت استراحت روی بالش قرار دهید.

برای جلوگیری از احتمال آسیب رساندن به عروق مچ دست در هنگام گرفتن نمونه خون، روشی به نام آلن وجود دارد که باعث می شود مطمئن شوید که جریان خون دست شما طبیعی است. نمونه گیری برای آزمایش آمونیاک از همان دستی که برای دیالیز استفاده شده انجام نمی شود و یا دستی که دچار عفونت و التهاب است.

نمونه گیری از شریان

1. محل نمونه گیری را با الکل ضد عفونی می کنند. ممکن است بی حسی موضعی در آن قسمت برای شما انجام شود.
2. سوزن وارد شریان می شود. ممکن است بیش از یک بار سوزن زده شود.
3. اجازه داده می شود تا سرنگ پر شود. در زمان نمونه گیری از وضعیت تنفس خود مطمئن باشید.
4. یک پد و یا گاز استریل در نزدیک سوزن برای موقعی که سوزن خارج می شود قرار دهید.
5. بانداژ کردن محل نمونه گیری و فشار دادن محل به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه. ( این زمان ممکن است طولانی تر شود، در صورتی که داروی رقیق کننده خون مصرف کنید و یا این که مشکلات انعقادی داشته باشید.)

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه گیری از ورید

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود،  که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس دردی ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

نمونه گیری از شریان

نمونه گیری از شریان دردناک تر است از نمونه گیری از ورید. چون شریان عمیق تر از ورید است و توسط اعصاب پوشیده شده است.

بیشتر افراد زمانی که سوزن وارد شریان می شود، احساس درد می کنند. اگر شما داروی بی حسی موضعی دریافت کرده اید، دردی احساس نخواهید کرد و یا کمی سوزش موقعی که سوزن وارد پوست می شود احساس می کنید.

ممکن است شما احساس درد بیشتری داشته باشد اگر شریان برای خونگیری، رگ شما به راحتی پیدا نشود.

خطرات

اگر نمونه گیری از ورید انجام شود:

• ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.
• در موارد نادری، ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
• خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

اگر نمونه گیری از شریان انجام شود:

• شانس کمی وجود دارد که هنگام نمونه گیری از شریان مشکل خاصی ایجاد شود.
• ممکن است در محل نمونه گیری کبودی ایجاد شود. اگر بعد از نمونه گیری به مدت ۱۰ دقیقه محل خونگیری را فشار دهید، احتمال ایجاد کبودی کمتر می شود. ( اگر مشکل انعقد خون دارید و یا داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید مدت زمان بیشتری نگه دارید)
• ممکن است احساس سبکی سر، غش، سرگیجه، حالت تهوع در هنگام نمونه گیری داشته باشید.
• خونریزی می تواند برای افرادی که به اختلالات خونریزی مبتلا هستند و آسپیرین، وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، مشکل ساز شود.
• اگر شما خونریزی و یا مشکلات انعقادی دارید و یا داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، قبل از نمونه گیری به پزشک اطلاع دهید.
• در موارد نادر، سوزن ممکن است به اعصاب و یا شریان آسیب بزند و باعث مسدود شدن شریان شود.
• اگرچه مشکلات بسیار نادر است، ولی مواظب دست یا پایی که خون از آن گرفته شده باشید و تا ۲۴ ساعت پس از خونگیری اشیاء سنگین حمل نکنید.

نتیجه آزمایش آمونیاک

آزمایش اندازه گیری آمونیاک میزان آمونیاک را در خون اندازه گیری می کند.

نتایج معمولا بعد از ۱۲ ساعت در دسترس است.

میزان طبیعی آمونیاک

میزان طبیعی آمونیاک در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

افزایش میزان آمونیاک

میزان آمونیاک به دلایل زیر افزایش می یابد:

• بیماری کبدی مثل سیروز و یا هپاتیت.
• نارسایی قلبی
• سندرم ری
• نارسایی کلیه
• خونریزی شدید از معده و یا روده.
• افزایش میزان آمونیاک در کودکان ممکن است زمانی رخ دهد که خون مادر با نوزاد سازگاری نداشته باشد ( بیماری همولیتیک نوزادان)

چه عواملی بر نتیجه آزمایش آمونیاک تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  اینکه نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• مصرف سیگار
• رژیم غذایی کم پروتئین و یا پر پروتئین
• مصرف داروهایی که میزان آمونیاک خون را افزایش می دهد مثل استازولامید، والپروات و بعضی از دیورتیک ها مثل فروزماید.
• مصرف داروهایی که میزان آمونیاک را کاهش می دهند مثل دیفن هیدرامین، ایزو کربوکسازید، لاکتولوز، نئومایسین، فنلزین، تتراسایکلین و ترانیل سیپرومین.
• انجام حرکات ورزشی قبل از آزمایش.

بررسی ها و تفکرات

• میزان آمونیاک همیشه  شدت علایم بالینی فرد را منعکس نمی کند. به عنوان مثال فردی که سیروز شدید دارد ممکن است کمی میزان آمونیاک خونش افزایش یابد و باعث به کما رفتنش شود ولی در افراد دیگر افزایش شدید آمونیاک مشکل این چنینی ایجاد نمی کند.
• علایم افزایش میزان آمونیاک مثل سردرگمی و یا خواب آلودگی شدید ممکن است با دارویی مثل لاکتولاز که ملین است و باعث کاهش تولید آمونیاک در روده می شود، درمان شود.
• افزایش میزان آمونیاک در نوزادان طبیعی است. اما معمولا موقت هستند و علایمی ندارند.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com