تست های عملکردی ریوی
تست های عملکردی ریوی که PFT نام دارد، عملکرد طبیعی ریه ها را بررسی می کند. در این تست بررسی می شود که چه مقدار هوا وارد ریه می شود و ریه ها تا چه حدی می توانند این مقدار هوا را نگه دارند.
با استفاده از این تست ها بیماری های ریوی و شدت مشکلات ریوی بررسی می شود.
سایر تست ها مثل هوای باقیمانده، تست های انتشار گازهای تنفسی و تست های استرسی برای تعیین عملکرد ریه ها کاربرد دارد.
اسپیرومتری
این تست اولین و شایع ترین تست بررسی عملکرد ریه ها است. در این تست ورود و خروج هوا بررسی می شود. در این تست بیمار در وسیله ی مخصوصی هوا را وارد و خارج می کند. در این حالت منحنی ثبت می شود که اسپیروگرام نام دارد.
شایع ترین معیارهای بررسی عملکرد ریوی در اسپیرومتری شامل موارد زیر است:
- ظرفیت حیاتی: مقدار هوایی که فرد با دم و بازدم عمیق وارد و خارج می کند.
- حجم بازدمی اجباری: در این تست میزان هوای استنشاق شده با فشار در یک تنفس بررسی می شود. این هوا ممکن است در ثانیه ی اول FEV1، ثانیه ی دوم FEV2 و ثانیه ی سوم FEV3 بررسی شود.
- جریان بازدمی اجباری: ۲۵% تا ۷۵%
- ظرفیت کل شش ها: به مجموع ظرفیت هوایی و هوای باقیمانده گفته می شود.
- ظرفیت باقیمانده ی عملکردی: در این تست مقدار هوای درون شش ها در انتهای بازدم عادی بررسی می شود.
- هوای باقیمانده: میزان هوایی که پس از یک بازدم عمیق باز هم در شش ها باقی می ماند.
تست های مربوط به انتشار گازهای تنفسی
در این تست مقدار اکسیژن و سایر گازهای تنفسی که از آلوئول ها در یک دقیقه عبور می کند بررسی می شود.
این تست ها عبارتند از:
- گازهای خون شریانی: میزان اکسیژن و کربن دی اکسید جریان خون بررسی می شود.
- ظرفیت انتشار کربن مونواکسید که DLCO نام دارد، ومیزان جابجایی مقادیر کم مونوکسید کربن در جریان خون توسط ریه بررسی می شود.
پلتیسموگرافی
این تست ممکن است در موارد زیر کاربرد داشته باشد:
- ظرفیت تام ریه ها TLC، که مقدار کلی هوا که توسط ریه ها حفظ می شود بررسی می شود.
- هوای باقیمانده RV، که میزان هوای مانده در ریه ها پس از بازدم حداکثر بررسی می شود.
تست های چالش تنفسی
این تست ها برای بررسی پاسخ راه های هوایی به مواد مختلف که ممکن است آسم یا ویز بدهند استفاده می شود.
در زمان انجام این تست، افزایش مقدار مواد توسط نبولایزر بررسی می شود.
اسپیرومتری برای ارزیابی عملکردهای ریوی قبل، در طی و بعد از استنشاق ماده استفاده می شود.
در موارد نادر، برونکواسپاسم ( گرفتگی مجاری تنفسی) می تواند در زمان انجام این تست رخ دهد.
تست های استرسی ورزشی
در این تست ها اثر ورزش بر روی تست های عملکردی ریوی بررسی می شود. یافته های اسپیرومتری بعد ورزش و در ادامه در زمان استراحت بررسی می شود.
چرا این تست انجام می شود؟
تست های عملکردی ریوی در موارد زیر کاربرد دارد:
- تعیین علت مشکلات تنفسی
- تشخیص بیماری های ریوی خاص مثل آسم، و یا بیماری انسدادی مزمن مجاری تنفسی COPD
- ارزیابی عملکرد ریه ها قبل از جراحی
- ارزیابی اثربخشی درمان برای بیماری های ریوی
آمادگی پیش از انجام تست ها
موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید:
- دردهای اخیر قفسه سینه و یا حمله ی قلبی
- استفاده از داروهایی برای مشکلات ریوی مثل آسم. ممکن است نیاز باشد تا بیمار برخی داروها را قبل از انجام تست قطع کند.
- آلرژی به هر دارویی.
- جراحی اخیر چشم ها، قفسه سینه، و یا شکم، و یا اگر فرد پنوموتوراکس داشته باشد ( کولاپس یا روی هم خوابیدن بافت ریه)
قبل از انجام تست بیمار نباید وعده ی غذایی حجیم خورده باشد، چون معده ی پر از باز شدن کامل ریه ها جلوگیری می کند. در مدت ۶ ساعت قبل از انجام تست بیمار نباید ورزش شدید انجام داده باشد. در روز انجام تست، باید لباس های گشاد به تن کرده باشد تا حرکات تنفسی محدود نشود. باید از نوشیدنی و غذاهای دارای کافئین اجتناب شود، چون این مواد باعث شل شدن مجاری تنفسی می شود.
چرا تست های عملکردی ریوی انجام می شود
تست های عملکردی ریوی معمولا در اتاق های آزمایش خاصی انجام می شود که وسایل مخصوصی دارد. این تست ها توسط تکنسین انجام می شود.
خطرات تست های عملکردی ریوی
این تست ها خطرات اندکی دارد ویا ممکن است خطری هم نداشته باشد. اگر شما مشکلات جدی قلب یا ریه دارید، در این مورد حتما با پزشک مشورت کنید.
نتایج تست های عملکردی ریوی
این تست ها عملکرد ریه ها را بررسی می کند. مقادیر نرمال این تست ها به سن، قد، جنسیت، و گاها وزن و نژاد بستگی دارد.
نرمال: فردی که سالم است، تست های عملکردی ریوی طبیعی دارد که نشان بر سلامت ریه است.
غیر طبیعی: در این تست ها عملکرد ریه ها غیر عادی است ونشان دهنده ی بیماری ریوی خاصی است. دو نوع اصلی بیماری های ریوی با این تست ها قابل تشخیص است، شامل:
بیماری انسدادی ریوی
در این وضعیت، راه های هوایی باریک و تنگ می شود، معمولا زمان تخلیه ی ریه ها طولانی می شود. این بیماری ها شامل آمفیزم، برونشیت، عفونت و آسم هستند.
| معیارهای عملکرد ریوی در بیماری انسدادی | |
| تست های عملکردی ریوی | نتایج بر اساس سن، قد، جنسیت، وزن و نژاد |
| (FVC) | نرمال یا کمتر از حد طبیعی |
| (FEV1) | کم تر |
| FEV1جدا شده توسط FVC | کم تر |
| جریان بازدمی اجباری ۲۵% تا ۷۵% | کم تر |
| (PEF) | کم تر |
| (MVV) | کم تر |
| (SVC) | نرمال یا کم تر |
| ظرفیت کلی ریه ها (TLC) (VT) | طبیعی یا بالاتر |
| ظرفیت باقیمانده ی عملکردی (FRC) | بالاتر |
| حجم باقیمانده (RV) | بالاتر |
| (ERV) | طبیعی یا کم تر |
| RV جدا شده توسط TLC | بالاتر |
طرح تحدیدی
در این بیماری ها، بافت ریه کم می شود. این طرح بیماری ریوی شامل موارد زیر است:
اسکلرودرمی، فیبروز ریوی و یا سارکوئیدوز.
سایر مشکلات تحدیدی ریوی شامل برخی آسیب های ریوی، چاقی و اضافه وزن، بارداری و یا کاهش حجم بافت ریوی در اثر جراحی می شود.
| معیارهای عملکردی ریوی در بیماری تحدیدی | |
| تست عملکرد ریوی | نتایج بر اساس سن، قد، جنسیت، وزن و یا نژاد |
| (FVC) | کمتر از حد پیش بینی شده |
| (FEV1) | طبیعی یا کم تر |
| FEV1 جدا شده توسط FVC | طبیعی یا بالاتر |
| جریان بازدمی ۲۵% تا ۷۵% | طبیعی یا کم تر |
| (PEF) | طبیعی یا کم تر |
| (MVV) | طبیعی یا کم تر |
| (SVC) | کم تر |
| ظرفیت تام ریه (TLC) (VT) | کم تر |
| ظرفیت باقیمانده ی عملکردی (FRC) | طبیعی یا کم تر |
| حجم باقیمانده (RV) | طبیعی، کم تر یا بیشتر |
| (ERV) | طبیعی یا کم تر |
| RV جدا شده توسط TLC | طبیعی یا بالاتر |
ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com
مصرف بیش از حد این ۸ ماده غذایی بینهایت خطرناک است
قبل از اهدای خون چه چیزی بخوریم و چه چیزی نخوریم
چند نکته مهم در تعیین اهداف و رشد شخصی (بخش اول)
بهترین متخصص ارتودنسی کرج کیست؟ (لیست ۱۰ تایی)
بهترین کلینیک زیبایی تهران (لیست ۴ تایی)
لیست بهترین دندانپزشک کودکان در تهران
