۸ سؤالی که باید بتوانید در مورد کبد خود پاسخ دهید

اگر فردی سالم هستید، ممکن است حتی یکی دو بار به کبد خود فکر نکرده باشید . زیرا اصولا بیشتر افراد تنها زمانی به ارگانی از بدن خود فکر می کنند که دچار مشکل یا بیماری شده باشند.

با این وجود، از آنجایی که کبد یکی از مهم ترین ارگان های بدن شما است، معقولانه است که کمی درباره اش اطلاعات مهم و پایه ای بدانید. حتما قرار نیست که بیمار شوید تا مجبور باشید به دنبال اطلاعات یا پرس و جو از دیگران باشید. در ادامه ۸ سوال مطرح شده است که بهتر است هر انسانی بتواند به درستی به آن ها پاسخ بدهد.

۱. کبد من چه کاری انجام می‌دهد؟

به عنوان یکی از مهمترین و سختکوش ترین اندام های بدن، کبد صدها کارکرد مختلف از جمله پردازش مواد غذایی و نوشیدنی ها را برای استفاده بعدی یا دفع آن ها را بر عهده دارد. متخصصان هپاتولوژی از کبد به عنوان ایستگاه بزرگ و حیاتی بدن یاد می کنند.

۲. چگونه می توانم کبد خود را سالم نگه دارم؟

به صورت خلاصه شما باید یک رژیم غذایی سالم بخورید. از آنجا که کبد شما غذاها و مایعات مختلف را پردازش می کند، در متابولیسم نقش دارد و مواد غذایی را به صورت انرژی و مواد مغذی ذخیره می کند، مصرف مواد غذایی نامناسب و داشتن یک رژیم غذایی بد (به عنوان مثال ، یک رژیم غذایی حاوی الکل) می تواند به مرور زمان به کبد آسیب برساند. در مقابل، یک رژیم غذایی سالم میتواند کبد شما را به سمت سلامتی بیشتر سوق دهد.

۳. بهترین رژیم غذایی برای سلامتی کبد چیست؟

بنیاد کبد آمریکا برای سلامتی این ارگان حیاتی، خوردن وعده های غذایی منظم و متعادل را توصیه می کند که شامل غذاهای مقوی از همه گروه های غذایی (غلات، پروتئین، لبنیات، میوه، سبزیجات و چربی ها) باشد.

در انتخاب رژیم غذایی متناسب با سلامتی کبد به نکات زیر توجه کنید:

• غذاهای پر فیبر انتخاب کنید: مواد غذایی از جمله میوه و سبزیجات تازه، نان سبوس دار، برنج و غلات را انتخاب کنید.
• پروتئین سالم را شناسایی کرده و میل کنید: پروتئین های سالم برای مبارزه با عفونت ها و بهبود سلول های آسیب دیده کبد بسیار حیاتی هستند. بهترین موارد شامل پروتئین عبارتند از:
• لبنیات کم چربی یا بدون چربی
• گوشت کم چرب مانند گوشت مرغ
• و منابع گیاهی مانند لوبیا، حبوبات و عدس.
• از مصرف روغن ها و چربی های ترانس خودداری کنید. در عوض، چربی های سالم موجود در آجیل و دانه ها، آووکادو ، تخم کتان، روغن زیتون و روغن ماهی را انتخاب کنید.
• مقدار زیاد مایعات بنوشید.
• از مصرف مقادیر زیاد غذاهای شور و شیرین خودداری کنید.

البته توجه داشته باشید که در صورت ابتلا به بیماری کبدی ممکن است لازم باشد رژیم غذایی دیگری را دنبال کنید. به عنوان مثال اگر به هپاتیت C مبتلا هستید، باید از غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی آهن یا نمک هستند، خودداری کنید.

۴. برای سالم نگه داشتن کبدم، چه کار دیگری می توانم انجام دهم؟

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل مساله بسیار مهمی است که باید بر روی آن متمرکز شوید. پس از رژیم غذایی، حفظ تناسب اندام و قرار گرفتن در محدوده وزنی سالم و ورزش کردن می تواند به شما در رسیدن به سلامتی بیشتر این ارگان کمک کند.

چاقی با بیماری کبد چرب مرتبط است، که به نوبه خود می تواند منجر به برجای گذاشتن موارد زیر در کبد شود:

• زخم یا سیروز کبدی (خصوصاً اگر به هپاتیت C مبتلا باشید)
• سرطان کبد
• یا نارسایی کبد

برای داشتن سلامتی بیشتر موارد زیر را در نظر بگیرید:

• اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید روی کاهش ۱۰ درصد از وزن فعلی خود تمرکز کنید.
• همچنین باید مصرف الکل، که می تواند باعث سیروز کبدی شود را محدود کنید
• از سایر رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف برخی از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن نیز خودداری کنید
• سرانجام می توانید با محدود کردن تعداد شرکای جنسی خود
• ترک سوء مصرف مواد مخدر
• عدم انجام خالکوبی در شرایط غیربهداشتی

۵. از کجا بفهمم که کبد من درست کار نمی کند؟

اگر مشکلی در کبد شما وجود دارد، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• خستگی مزمن
• مسائل و بیماری های مربوط به دستگاه گوارش مانند حالت تهوع و استفراغ
• کاهش اشتها
• تیره شدن رنگ ادرار
• زردی (زردی پوست و چشم)

۶. چه تست هایی نشان می دهند که کبد من مشکل دارد؟

با آزمایش خون و آزمایش عملکرد کبد، پزشکان می توانند تشخیص دهند که آیا کبد شما به درستی کار می کند یا خیر. اگر سطح آنزیم های کبدی شما غیر طبیعی باشد پزشکان متوجه وجود بیماری در شما میشوند.

بسته به تاریخچه پزشکی و علائم شما، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد آزمایش های بیشتری از جمله سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI را برای شما درخواست دهد.

۷. آیا من باید برای هپاتیت C آزمایش بدهم؟

دانستن خطر ابتلا به هپاتیت C به ویژه به دلیل اینکه شیوع آن در حال افزایش است مهم است. طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، موارد جدید هپاتیت C طی پنج سال گذشته تقریبا سه برابر شده است.

هپاتیت C یک بیماری مسری کبدی است که عمدتاً از طریق تماس با خون کسی که به ویروس آلوده است، پخش می شود. CDC تخمین می زند که تا ۳.۹ میلیون نفر تنها در کشور آمریکا به هپاتیت مزمن C مبتلا هستند. تقریباً ۷۵ تا ۸۵ درصد افرادی که به ویروس هپاتیت C آلوده می شوند به یک عفونت مزمن مبتلا می شوند.

عواملی که خطر هپاتیت C را افزایش می دهد عبارتند از:

• استفاده از داروهای داخل وریدی با وسایل یا داروی آلوده
• دریافت خون آلوده
• طولانی شدن درمان همودیالیز
• داشتن چند شریک جنسی

اگر در هر یک از این دسته ها قرار گرفتید، پزشک انجام آزمایش خون برای غربالگری ویروس هپاتیت را توصیه می کند.

۸. اگر من به نوعی بیماری کبد مبتلا باشم، پیش آگهی من چگونه است؟

انواع مختلفی از بیماری ها و مشکلات کبدی مانند بیماری کبد چرب غیر الکلی، هپاتیت ویروسی (از جمله هپاتیت C) و بیماری های ژنتیکی مانند بیماری ویلسون و هموکروماتوز وجود دارند. به طور کلی، همه این بیماری ها در صورت مدیریت و درمان صحیح، یا با کاهش وزن، دارو یا تغییرات رژیم غذایی شانس بقا را افزایش میدهند.