رفتار درمانی چیست و چگونه کار می‌کند؟

رفتار درمانی (Behavioral Therapy) یک اصطلاح کلی برای انواع درمان هایی است که برخی اختلالات سلامت روان را درمان می کند. این شکل از درمان به دنبال شناسایی و کمک به تغییر رفتارهای بالقوه خودمخرب یا ناسالم است. این متد درمانی بر این اصل استوار است که همه رفتارها آموخته می شوند و می توان رفتارهای ناسالم را تغییر داد. تمرکز رفتار درمانی اغلب بر روی مشکلات فعلی و نحوه تغییر آنها است.

چه کسانی باید تحت رفتار درمانی قرار بگیرند؟

این شیوه درمانی می تواند مددجویان مبتلا به طیف گسترده ای از اختلالات روانی را درمان کند. متداول ترین مشکلات که می توانند توسط یک تراپیست و با شیوه رفتار درمانی معالجه شوند عبارتند از:

• افسردگی
• اضطراب
• اختلالات هراس
• مسائل مربوط به خشم

از این متد درمانی همچنین می تواند برای درمان شرایط و اختلالات زیر استفاده کرد:

• اختلالات اشتها و پرخوری یا کم خوری
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال دو قطبی
• بیش فعالی
• فوبیا، از جمله هراسهای اجتماعی
• وسواس فکری (OCD)
• صدمه به خود
• سوء مصرف مواد

نکته: این نوع درمان می تواند هم در بزرگسالان و هم در کودکان استفاده شود.

انواع و اشکال مختلف رفتار درمانی

انواع مختلفی از رفتار درمانی وجود دارد که در ادامه به بررسی برخی از آن ها خواهیم پرداخت.

رفتار درمانی شناختی (Cognitive behavioral therapy)

رفتار درمانی شناختی یک سبک درمانی بسیار محبوب در میان روانشناسان و مددجویان است. این درمان ترکیبی از رفتار درمانی با شناخت درمانی است. معالجه در این متد درمانی بر چگونگی تأثیر افکار و عقاید مددجو بر عملکرد و روحیه خودش متمرکز است.

این نوع معالجه اغلب بر مشکلات فعلی شخص و چگونگی حل آنها تاکید دارد. هدف بلند مدت در این نوع رفتار درمانی این است که الگوهای تفکر و رفتاری یک فرد را به الگوهای سالم تر تغییر دهند.

بازی درمانی شناختی رفتاری (Cognitive behavioral play therapy)

بازی درمانی شناختی رفتاری معمولاً در کودکان استفاده می شود. با تماشای بازی کودکان، متخصصان درمانی می توانند آنچه کودک ابراز ناراحتی می کند یا از آن ناراضی است را درک کنند.

در این نوع رفتار درمانی ممکن است از کودکان خواسته شود اسباب بازی های خود را انتخاب کنند و آزادانه با آن ها بازی کنند. ممکن است از آنها خواسته شود که یک تصویر بکشند یا از اسباب بازی برای ایجاد صحنه های استفاده کنند. در این متد درمانگران به والدین نحوه استفاده از اسباب بازی برای بهبود ارتباط با فرزندانشان را می آموزند.

حساسیت زدایی سیستماتیک یا منظم (System desensitization)

حساسیت زدایی سیستماتیک به شدت به تهویه مطبوع متکی است. این معالجه اغلب برای درمان فوبیا استفاده می شود. طی این درمان به افراد آموخته می شود که به جای پاسخ ترس در مواجهه با یک علت هراس آور، یک پاسخ آرامش بخش جایگزین کنند.

ابتدا به فرد روشهای آرامشبخش و تنفس صحیح آموزش داده می شود. پس از تسلط مدد جو به این دو تکنیک، درمانگر به تدریج او را در معرض ترسهایش قرار میدهد و مرحله به مرحله بر شدت ترس او می افزاید. مددجو باید به کمک روش هایی که آموخته با ترسهایش مقابله کند.

بیزاری درمانی (Aversion therapy)

بیزاری درمانی اغلب برای معالجه مشکلاتی مانند سوء مصرف مواد و الکل استفاده می شود. در این متد رفتار درمانی به شخص آموزش داده میشود که بین یک محرک مطلوب اما ناسالم و یک محرک بسیار منفی و مضر ارتباط برقرار کند.

محرک ناخوشایند ممکن است چیزی باشد که باعث ناراحتی مددجو می شود و یادآور خاطراتی ناخوشایند است. به عنوان مثال، یک درمانگر ممکن است به شما یاد دهد که الکل را با یک خاطره ناخوشایند مرتبط کنید. (تا کم کم قید الکل رو بزنید)

آیا رفتار درمانی مؤثر است؟

رفتار درمانی با موفقیت برای معالجه تعداد زیادی از شرایط استفاده و مشکلات روحی روانی شده است و به نظر می رسد بسیار مؤثر است.

حدود ۷۵ درصد از افرادی که رفتار درمان شناختی را تجربه می کنند، از نتایج آن رضایت دارند. یکی از منابع معتبر مطالعاتی نشان داده است که رفتار درمان شناختی در درمان مشکلات زیر بسیار موثر است:

• اختلالات اضطرابی
• استرس عمومی
• بولیمیا یا پرخوری عصبی
• مشکلات کنترل خشم
• اختلالات سوماتوفرم یا اختلال روان تنی
• افسردگی
• سوء مصرف مواد

نکته: مطالعات نشان داده است که بازی درمانی در کودکان ۳ تا ۱۲ ساله بسیار مؤثر است.

رفتار درمانی در کودکان

رفتار درمانی کاربردی و بازی درمانی هر دو برای کودکان استفاده می شود. این درمان ها شامل آموزش روش های مختلف پاسخ مثبت به موقعیت ها در کودکان است.

بخش اصلی این درمان، پاداش دادن به رفتار مثبت و تنبیه رفتارهای منفی است. والدین باید برای تقویت این امر در زندگی روزانه به کودک کمک کنند.

در این روان درمانی ها ممکن است کودک ابتدا به روانشناس و تراپیست اعتماد نکند.  و پروسه اعتمادسازی ممکن است طول بکشد. کودکان مبتلا به اوتیسم و ​​ADHD اغلب از رفتار درمانی استفاده می کنند.

چگونه یک درمانگر رفتاری خوب پیدا کنیم

پیدا کردن یک درمانگر خوب و با تجربه می تواند کمی پیچیده باشد، اما منابع بسیاری برای یافتن یکی از این روانشناسان وجود دارد.

افراد زیر میتوانند به شما در رفتار درمانی کمک کنند:

• مددکاران اجتماعی
• مشاوران سلامت روان
• روانشناسان
• روانپزشکان

شما باید مطمئن شوید که ارائه دهنده خدمات بهداشت روان شما دارای گواهینامه ها و مدارک تحصیلی لازم و معتبر است. برخی از ارائه دهندگان تمرکز خود را بر روی درمان شرایط خاصی مانند اختلالات خوردن یا افسردگی متمرکز می کنند.

اگر نمی دانید چگونه شروع به پیدا کردن یک درمانگر کنید، می توانید از پزشک خود بخواهید شما را به یکی از آن ها ارجاع دهد.

پیدا کردن روانشناس در وبسایت نسخه

وبسایت نسخه بخشی دارد که در آن تخصص های مختلف پزشکی و سلامت روان معرفی شده اند. همچنین اطلاعات تعداد زیادی از پزشکان و متخصصان مختلف را در یک بخش گردآوری کرده ایم که میتوانید هر نوع متخصصی از هر شهری را در آن پیدا کنید. برای مثال اگر به دنبال روانشناس هستید می توانید به بخش روانشناسان بروید و اطلاعات و شماره تماس روانشناس مد نظر خود در شهر محل سکونت تان را پیدا کنید.