هرآنچه که باید درباره نوروپاتی اعصاب خودمختار بدانید

نوروپاتی اعصاب خود مختار یا (Autonomic neuropathy) زمانی اتفاق می افتد که، اعصابی که عملکرد های غیر ارادی را کنترل می کنند آسیب ببیند. این اختلال می تواند فشار خون، کنترل دما، هضم و جذب، عملکرد مثانه و حتی عملکرد جنسی را تحت تاثیر قرار دهد.

آسیب عصبی باعث ایجاد اختلال در پیام رسانی بین مغز و سیستم اتونومیک می شود. در حالی که دیابت، شایع ترین علت نوروپاتی اتونوم است، سایر شرایط  بیماری ها و حتی عفونت می توانند در بروز این اختلال عصبی دخالت داشته باشند.

علائم

علائم و نشانه های نوروپاتی اتونوم بستگی به عصبی دارد که تحت تاثیر قرار گرفته یا آسیب دیده است. بر همین اساس علایم شایع این مشکل عبارتند از:

• سرگیجه و خستگی: هنگام ایستادن، ناشی از کاهش ناگهانی فشار خون
• مشکلات مربوط به ادرار: از قبیل مشکل در شروع ادرار، بی اختیاری، مشکل در تخلیه کامل مثانه یا ناتوانی در تخلیه آن، که می تواند منجر به عفونت ادراری شود.
• مشکلات جنسی: از جمله مشکلات جنسی مربوط به نوروپاتی اتونومیک، دشواری در نعوظ آلت و یا حفظ حالت نعوظ است. در زنان، مشکلات جنسی عبارتند از خشکی واژن، کاهش میل جنسی و مشکل در رسیدن به ارگاسم.
• دشواری در هضم مواد غذایی: مانند احساس سیری کامل پس از فقط چند لقمه غذا خوردن، از دست دادن اشتها، اسهال، یبوست، نفخ شکم، تهوع، استفراغ، دشواری در بلع و سوزش سر دل، به علت تغییر در عملکرد گوارشی.
• عدم توانایی بدن در شناسایی هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون: زیرا سیگنال های هشدار دهنده از کار میافتند.
• اختلال در سیستم تعریق: مانند بیش از اندازه عرق کردن یا کاهش مقدار نرمال عرق. این وضعیت بر توانایی تنظیم دمای بدن تأثیر می گذارد.
• واکنش های ضعیف مردمک چشم: تنظیم شدت نور ورودی تغییر پیدا می کنید و مثلا رانندگی در شب را با دشواری روبرو می کند.
• عدم تحمل ورزش

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز هر کدام از مشکلات فوق که در ارتباط با نوروپاتی اتونومیک هستند، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر سابقه دیابت دارید یا در حال حاضر مبتلا به آن هستید نیز، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند که اگر دیابت نوع ۲ دارید حتما بصورت سالانه برای ارزیابی آسیب اعصاب خودمختار تحت آزمایش قرار بگیرید.

علل نوروپاتی اعصاب خودمختار

بسیاری از بیماری ها و اختلالات سلامت بدن، می توانند باعث ایجاد نوروپاتی اتونومیک شوند. برخی از علل شایع نوروپاتی‌اتونومیکی عبارتند از:

• ایجاد پروتئین غیر طبیعی در اندام (آمیلوئیدوز): که بر اندام و سیستم عصبی تاثیر می گذارد.
• بیماری های خود ایمنی: که در آن سیستم ایمنی بدن شما به بخش یا بخش هایی از بدن شما حمله میکند. لوپوس، آرتریت روماتوئید و بیماری سلیاک نوعی از بیماری های خود ایمنی هستند.
• برخی از داروها: از جمله برخی از داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی برای مقابله با سرطان.
• برخی بیماری های عفونی: بعضی از ویروس ها و باکتری ها باعث بروز بیماری های عفونی و خطرناکی مانند بوتولیسم، بیماری لیم و اچ آی وی میشوند. بروز این بیماری ها نیز می تواند باعث نوروپاتی اعصاب خودمختار شود.
• اختلالات ارثی: برخی اختلالات ارثی نیز می توانند نوروپاتی اتونومیک ایجاد کنند.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به نوروپاتی‌اتونومیک را افزایش می دهند عبارتند از:

• دیابت: دیابت، به ویژه هنگامی به درستی کنترل و مدیریت نمی شود، خطر ابتلا به نوروپاتی اتونومیکی و سایر آسیب های عصبی را افزایش می دهد. اگر دچار مشکل کنترل قند خون خود هستید، در معرض بیشترین خطر ابتلا قرار دارید.
• بیماری های دیگر: آمیلوئیدوز، پورفیری، کم کاری تیروئید و سرطان (معمولا به علت عوارض جانبی درمان) همچنین می توانند خطر نوروپاتی اتونومیکی را افزایش دهند.

جلوگیری

برخی از بیماری های ارثی نیز می توانند باعث بروز این وضعیت عصبی شوند. بنابراین پیشگیری از بروز نوروپاتی ناشی از بیماری های ارثی غیر ممکن است. اما در موارد دیگر می توان تا حد زیادی از وقوع این بیماری جلوگیری کرد. پزشکان و متخصصان توصیه می کنند که اقدامات زیر را برای پیشگیری از این نوروپاتی اعصاب خودمختار انجام دهید:

• اگر دیابت دارید، قند خون خود را کنترل کنید.
• از مصرف الکل و سیگار کشیدن اجتناب کنید
• اگر بیماری خود ایمنی دارید، درمان مناسب آن را دنبال کنید
• اقدامات لازم برای جلوگیری یا کنترل فشار خون بالا را انجام دهید.
• در محدوده وزنی سالم باقی بمانید
• به طور منظم تمرین کنید.

ترجمه شده از وبسایت: mayoclinic.org