ویتیلیگو چیست؟ چرا به آن پیسی گفته می شود؟

ویتیلیگو (vit-i-LIE-go) یا برص یک بیماری است که سبب از دست رفتن رنگ طبیعی پوست در برخی از نواحی بدن می‌شود. نمی‌توان پیش بینی کرد که چه میزان از پوست دچار این عارضه می‌شود. ویتیلیگو (Vitiligo) می‌تواند در هر بخشی از پوست بدن شکل بگیرید. در پاره‌ای از موارد، حتی ممکن است مو و بافت داخل دهان را نیز درگیر خود بکند. به این عارضه پیسی نیز گفته می‌شود.

به‌طور طبیعی تشکیل رنگ مو و پوست توسط ملانین صورت می گیرد. پس معلوم می شود باید مشکلی در سلول های تولید کننده ملانین وجود داشته باشد تا پیسی در پوست شکل بگیرد. احتمال این می رود که عملکرد سلول های تولید کننده ملانین مختل یا بطور کلی در قسمتی از پوست متوقف می شود.

پیس در همه نژادها و رنگ پوست‌ها شکل می‌گیرد. اما در افرادی که رنگ پوست تیره‌تری دارند احتمال ابتلا بیشتر است. پس با این اوصاف، سفید پوستان به میزان کمتر و سیاه پوستان و رنگین پوستان دیگر به میزان زیادتری مبتلا به ویتیلیگو می‌شوند. این بیماری تهدید کننده حیات انسان نیست، حتی مسری هم نیست. اما از برخی جهات برای فرد مبتلا مشکلاتی به وجود می‌آورد. برای مثال ممکن است که موجب بروز استرس، خجالت‌زدگی و کاهش اعتماد بنفس در شخص شود.

شیوه‌های درمانی مناسب و مفید ممکن است باعث بازگشت رنگ طبیعی به پوشت شوند. اما درمان پیسی معمولا مانع از عود مجدد بیماری نمی‌شوند. و احتمال عود مجدد همیشه وجود دارد.

علائم پیسی پوست

اصلی ترین علامت ویتیلیگو از دست دادن رنگ طبیعی پوست در ناحیه مبتلا است. به طور معمول، تغییر رنگ، معمولا برای بار اول در بخش هایی از بدن اتفاق می‌افتد که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارند. برای مثال دست و پا، بازوها، صورت و لب ها بیشتر در معرض آفتاب هستند پس احتمالا ابتدا از این نواحی بیماری شروع می شود.

علائم ویتیلیگو عبارتند از:

• از دست دادن رنگ طبیعی در ناحیه ای از پوست
• سفید شدن زودرس موها یا رشد موهای زائد و نامتعارف روی پوست، مژه، ابرو و ریش
• از دست دادن رنگ در بافت‌هایی که داخل دهان و بینی شما هستند (غشای مخاطی)
• حتی ممکن است شبکیه چشم نیز دچار تغییر رنگ شود.

پیسی می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما اغلب قبل از سن ۲۰ سالگی ظاهر می‌شود. بسته به نوع پیسی که در افراد وجود دارد، قسمت هایی از پوست بدن که دچار این عارضه و تغییر رنگ می‌شود می‌تواند شامل موارد زیر باشند:

• اکثر بخش های پوست: شایع ترین نوع پیسی است که تقریبا بیشتر قسمت های بدن را درگیر می‌کند.، به آن ویتیلیگو عمومی گفته می‌شود. لکه های ایجاد شده روی پوست اغلب در این حالت متقارن هستند.
• فقط یک طرف یا یک بخش از پوست بدن: این نوع، که به نام ویتیلیگو سگمنت شناخته می‌شود، در افراد جوان‎تر رخ می‌دهد. ابتدا رشد می‌کند و پس از یک یا و سال فروکش می‌کند.
• یک یا دو قسمت از پوست بدن: این نوع ویتیلیگو موضعی (کانونی) نامیده می‌شود.

پیش بینی پیشرفت بیماری برص تقریبا سخت و دشوار است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر در ناحیه پوست، مو یا چشم‌ها، رنگ طبیعی از بین رفت و شاهد بروز رنگ غیر عادی مخصوصا سفبد شدید با پزشک ملاقات داتشه باشید.

علل بیماری پیسی

ویتیلیگو زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌هایی که در تولید رنگدانه دخالت دارند دچار جهش ناگهانی شده و عملکرد طبیعی خود را از دست دهند. این سلول ها به ملانوسیت ها مشهور هستند. ممکن است دچار مرگ شوند یا از فعالیت طبیعی خود دست بکشند (کم مونده اینا هم اعتصاب کنن).

بخش‌هایی از پوست که دچار این عارضه هستند، معمولا سبک‌تر و به رنگ سفید در می‌آیند. پزشکان و متخصصان هنوز نمی‌دانند که چرا سلول‎های تولید کننده ملانین، از بین می‌روند یا عملکردشان را از دست می‌دهند. اما احتمال می‌دهند این تغییرات ناشی از موارد زیر باشد:

• وجود یک اختلال که در آن سیستم ایمنی بدن شما، به سلول های ملانوسیت حمله می‌کنند و عملکرد آن‌ها را مختل می‌کنند. (بیماری‌های خود ایمنی خاص)
• وجود موارد مشابه برص در تاریخچه خانوادگی (بیماری ارثی)
• آفتاب سوختگی، استرس یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی

عوارض جانبی پیسی یا برص

افراد مبتلا به ویتیلیگو ممکن است در معرض خطرات جانبی بیشتر قرار بگیرند. برای مثال آن ها ممکن است با مشکلات زیر درگیر باشند:

• اختلال اجتماعی یا روانی
• ملانوما و سرطان پوست
• مشکلات چشم، مانند التهاب عنبیه (ورم عنبیه)
• کاهش از دست دادن شنوایی

منبع: mayoclinic.org