اسید فولیک – علائم کمبود ویتامین B9

ویتامین B9 یا یا اسید فولیک (Folte) یک نوع از مجموعه ویتامین‌های گروه B است. بدن قادر به تولید این ترکیبات با ارزش نیست و حتما باید از طریق مواد مغذی دریافت شود. این ویتامین عملکردهای مهمی در بدن بر عهده دارد:

ساخت DNA
تعمیر DNA
تولید گلبول های قرمز (RBCs)

اگر مقدار کافی از این اسیدفولیک در رژیم غذایی خود نداشته باشید، در معرض کمبود ویتامین B9 قرار خواهید گرفت. برخی از نوشیدنی‌ها و غذاها مانند آبمیوه مرکبات و سبزیجات سبز تیره، منبع خوبی از اسید فولیک و ویتامین B9 هستند.

اگر رژیم غذایی شما فاقد اسید فولیک باشد، پس از چند هفته علایم کمبود آن بروز می‌کند. در برخی از نقص‌ها، جهش‌ها و بیماری‌های ژنتیکی ممکن است بدن توانایی جذب این ویتامین مهم را از دست بدهد. حتی در بعضی مواقع با اینکه اسید فولیک به بدن می‌رسد اما بدن قابلیت تبدیل و مصرف آن را ندارد.

کمبود ویتامین B9 می‌تواند باعث کم خونی شود. کم خونی یک بیماری است که در آن شما با کمبود گلبول های قرمز مواجه می‌شوید. ویتامین ب ۹، در زنان باردار بسیار مهم است. کمبود فولات در دوران بارداری منجر به بروز نقایص زایمان می‌شود.

اکثر مردم در رژیم غذایی معمولی خود مقادیر کافی از ویتامین ب ۹ را دریافت می‌کنند. هر چند امروزه غذاهای غنی شده با ویتامین ب ۹ به وفور در سوپرمارکت‌ها یافت می‌شود. با این حال، بنظر می‌رسد خانم‌هایی که در دوران بارداری قرار دارند با دستور پزشک نیازمند مصرف مکمل خواهند بود.

علائم کمبود ویتامین B9 چیست؟

علائم کمبود ویتامین ب ۹ اغلب خفیف هستند و عبارتند از:

خستگی
موی خاکستری (تغییر رنگ مو به خاکستری)
زخم‌های دهان
تورم زبان
مشکلات رشد

کمبود این ماده همچنین موجب کم خونی می‌شود که نشانه‌های کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک عبارتند از:

خستگی پایدار
ضعف
بی حسی
پوست رنگ پریده
تنگی نفس
تحریک پذیری

علل کمبود ویتامین B9 عبارتند از:

رژیم غذایی

رژیم غذایی که در آن میوه‌های تازه، سبزیجات و غلات غنی‌شده وجود ندارد، علت اصلی کمبود ویتامین B9 است. پختن بیش از حد مواد غذایی نیز باعث کاهش و از بین رفتن اسید‌فولیک در آن‌ها می‌شود. اگر برای چند هفته غذاهای حاوی این ویتامین را مصرف نکنید علایم، خود را نشان خواهند داد.

بیماری ها

بیماری‌هایی که عمل جذب در دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهند می‌توانند باعث کمبود اسید فولیک شوند. چنین بیماری‌هایی عبارتند از:

بیماری کرون
بیماری سلیاک
انواع خاصی از سرطان‌ها
مشکلات کلیوی شدید که نیاز به دیالیز دارند

ژنتیک

برخی افراد دارای جهش ژنتیکی هستند و در نتیجه این جهش، ویتامین B9 در آن‌ها توانایی تبدیل به فرم قابل استفاده توسط سلول‌ها را ندارند.

عوارض جانبی برخی از داروها

بعضی از داروها می توانند موجب کمبود ویتامین B9 شوند. برخی از این داروها عبارتند از:

فینتوئین (phenytoin)
تریمتوپریم- سولفامتوکسازول (trimethoprim-sulfamethoxazole)
متوترکسات (methotrexate)
سولفاسالازین (sulfasalazine)

مصرف بیش از حد الکل

الکل مانع از جذب اسید فولیک می‌شود. همچنین دفع این ماده را از ادرار افزایش می‌دهد.

کمبود فولات چگونه تشخیص داده می‌شود؟

کمبود فولات با یک آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. متخصص زنان و زایمان اغلب طی دوره بارداری سطح ویتامین B9 را در خانم های باردار کنترل می‌کنند.

اسید فولیک در دوران بارداری

عوارض کمبود ویتامین B9 چیست؟

اسید فولیک برای تولید طبیعی گلبول‌های قرمز خون مورد نیاز است. عوارض کمبود ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آنمی مگالوبلاستیک: به معنی بزرگ شدن گلبول‌های قرمز است که عملکرد کامل خود را انجام نمی‌دهند.
سطوح پایین گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها
ایجاد نقص جدی در مغز و طناب نخاعی جنین در حال رشد، حین دوره زایمان، که به نقص لوله عصبی (neural tube defects) شناخته می‌شود.

درمان کمبود ویتامین B9

درمان این کمبود در نظر گرفتن رژیم غذایی سرشار از اسید فولیک است. برخی از افراد باید از مکمل‌ها برای جبران کمبود استفاده کنند.
اسید فولیک اغلب با سایر ویتامین‌های گروه B در مکمل‌ها ترکیب می‌شود. ترکیب ویتامین ها به B کمپلکس شهرت دارد. زنان باردار باید از مصرف الکل اجتناب کنند، و هر کس دیگری با کمبود این ویتامین باید مصرف الکل خود را کاهش دهد.
خرید مکمل‌های پیچیده ویتامین B.