راه رفتن در خواب – خواب گردی یا Sleepwalking چیست؟

احتمال برای شما پیش آمده باشد و یا کسی را دیده باشید که هنگام خواب، شروع به راه رفتن می‌کند، بدون اینکه هوشیار و آگاه باشد. پیاده روی در خواب یا خواب گردی، اختلالی است که در آن شخص هنگامی که در خواب است راه می‌رود و یا سایر فعالیت‌های دیگر را انجام می‌دهد. به این افراد اصطلاحا خواب گرد گفته می‌شود.

نام های جایگزین خوابگردی

• راه رفتن در خواب؛ Somnambulism

علل پیاده روی خواب یا خواب گردی چیست؟

چرخه خواب طبیعی، دارای مراحلی است، از خواب سبک تا خواب عمیق مراحلی وجود دارد که خواب را تشکیل می‌دهند.در طول مرحله REM خواب یاrapid eye movement ، چشم‌ها به سرعت حرکت می‌کنند، و دیدن رویاهای زنده در این مرحله شایع‌تر است. هر شب، مردم از طریق چندین دوره خواب غیر REM و REM به خواب فرو می‌روند.

خواب گردی یا (somnambulism)، اغلب در خواب عمیق، غیر REM (خواب N3) در اوایل شب رخ می‌دهد. راه رفتن در خواب ، در کودکان و بالغین جوان بیشتر از افراد میان‌سال و مسن است. از آنجا که افراد مسن مرحله خواب N3 را کم‌تر تجربه می‌کنند، کمتر نیز دچار خوابگردی می‌شوند. خستگی، کمبود خواب و اضطراب در بیداری، معمولا از علایم راه رفتن در خواب هستند. در بزرگسالان خواب گردی بر اثر دلایل زیر ایجاد می‌شود:

• الکل، داروهای آرام بخش و یا داروهای دیگر، مانند برخی از قرص‌های خواب آور
• بیماری‌ها و اختلالات پزشکی مانند تشنج
• و اختلالات روانی

در افراد مسن، راه رفتن در خواب ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی باشد، که موجب کاهش اختلال عملکرد روانی مغز و اعصاب می‌شود.

علائم راه رفتن در خواب یا خوابگردی

هنگامی که فرد در حال خواب گردی است ، ممکن است بنشیند و به اطراف نگاه کند. در حالی که واقعا خواب است و هوشیار و آگاه به زمان و مکان نیست. افراد خوابگرد ممکن است برخیزند و پیاده روی کنند. یا فعالیت‌های پیچیده مانند حرکت دادن مبلمان، رفتن به حمام، و لباس پوشیدن و یا لباسشان را در بیاورند.

در موارد نادر، بعضی افراد حتی ممکن است در حالی که در خواب هستند، رانندگی کنند. این قسمت از خواب می‌تواند بسیار مختصر باشد (چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد) یا حتی می‌تواند ۳۰ دقیقه یا بیشتر طول بکشد. بیشتر خوابگردی ها معمولا کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشند. اگر این افراد دچار آشفتگی در خواب نشوند، معمولا به تخت خواب برمی‌گردند. و دوباره دراز می‌کشند تا ادامه خواب خود را در بستر بگذرانند. اما ممکن است آنها در یک مکان متفاوت یا حتی غیر معمول بمانند و همان‌جا نیز بخوابند.

علائم راه رفتن در خواب عبارتند از:

• زمانی که فرد از خواب بیدار می‌شود سردرگم و گیج است. و نمی‌فهمد چه اتفاقی افتاده است.
• زمانی که فرد توسط کسی بیدار می‌شود رفتا تهاجمی دارد.
• چهره خوابگرد ها هنگام خواب گردی شبیه به افراد نابینا است.
• در طول این اختلال چشم‌های شخص باز است.
• بعد از بیدار شدن خوابگردی خود را به یاد نمی‌آورند.
• وقتی که در خواب راه می‌روند می‌تواننند هر فعالیتی در خواب را با دقت و جزئیات انجام دهند.
• هنگام خواب بلند می‌شوند و یا در جای خود می‌نشینند.
• صحبت می‌کنند و چیزهایی می‌گویند که بی‌معنی است.
• در طول خواب پیاده‌روی می‌کنند.

معاینه و تست

معمولا هیچ آزمایش تا تست خاصی برای این اختلال نیاز نیست. اما پزشک یا  ارائه دهنده خدمات بهداشتی، ممکن است یک امتحان یا آزمایش برای جلوگیری از بروز اختلالات دیگر (مانند تشنج) انجام دهد. اگر فرد سابقه مشکلات عاطفی دارد، ممکن است نیاز به ارزیابی سلامت روان داشته باشد. تا علل ناشی از اضطراب و استرس بیش از حد را بیابند.

درمان خواب گردی

اکثر افراد دچار خواب گردی نیازی به درمان ندارند. در بعضی موارد، داروهایی مانند آرام بخش  های کوتاه مدت، برای کاهش مدت زمان خوابگردی تجویز می‌شود. بعضی افراد به اشتباه اعتقاد دارند که یک خواب‌گرد نباید بیدار شود. بیدار کردن یک شخص خواب گرد به هیچ عنوان خطرناک و اشتباه نیست. اگرچه بیدار کردن شخصی که در حال راه رفتن در خواب است، می‌توانند باعث گیج شدن و سردرگمی او شود. تصور غلط دیگر درباره خواب گردی این است که افراد خواب‌گرد آسیب نمی‌بینند. اما در حقیقت این افراد امکان دارد بر اثر بر هم خوردن تعادل و افتادن و یا حتی سقوط دچار آسیب و جراحت شوند.

برای جلوگیری از آسیب، ممکن است اقدامات ایمنی لازم باشد. این اقدامات می‌تواند شامل جابه‌جا کردن اجسامی مانند کابل‌های الکتریکی یا مبلمان باشد. حتی ممکن است لازم باشد ورودی راه پله‌ها و یا درها را مسدود کرد تا احتمال افتادن و سقوط کم شود.

چشم انداز (پیش آگهی)

راه رفتن در خواب ، در کودکان معمولا با افزایش سن کاهش می‌آید. خواب گردی معمولا یک اختلال جدی نیست، گرچه می‌تواند نشانه‌ای از سایر اختلالات دیگر باشد. افرادی که در خواب راه می‌روند، معمولا کارهایی که خطرناک است را، بندرت انجام میدهند. اما باید از اقدامات لازم جهت جلوگیری از آسیب‌هایی مانند سقوط از پله‌ها یا بالا رفتن از پنجره را انجام داد.

چه هنگام به پزشک مراجعه کنیم؟

بطور معمول نیاز به ویزیت پزشک نیست. اما اگر شرایطی مشابه موارد زیر دارید نزد پزشک یا روانشناس بروید:

• علائم دیگری دارید
• راه رفتن شما در خواب مکرر یا پایدار است
• فعالیت‌های خطرناک (مانند رانندگی) را حین خواب گردی انجام می‌دهید

پیشگیری از راه رفتن در خواب

انجام موارد زیر ممکن است دوره خوابگردی در خواب را کاهش داده و یا متوقف کند:

• قبل از خواب از مصرف مشروبات الکلی یا داروهای خواب‌آور اجتناب کنید
• بی خوابی کشیدن و یا کم خوابیدن می‌تواند موجب راه رفتن در خواب شود. بصورت طبیعی و به اندازه بخوابید.
• از استرس، اضطراب و درگیری دوری کنید. هرگونه تنش که می‌تواند باعث خوابگردی شود را مدیریت کنید و از رخ دادن مجدد آن جلوگیری کنید.