
سونوگرافی جمجمه ای
سونوگرافی جمجمه ای از امواج صوتی منعکس شده برای ایجاد تصاویری از مغز و فضاهای مایع داخلی (بطن) که مایع مغزی نخاعی (CSF) در آنها جریان دارد، استفاده می کند. این آزمایش معمولاً برای ارزیابی مشکلات ناشی از تولد زودرس نوزادان انجام می گیرد. در بزرگسالان سونوگرافی جمجمهای برای نشان دادن توده های مغزی در طی جراحی مغز انجام می گیرد.
امواج فراصوت قادر به عبور از بین استخوانها نیستند، بنابراین سونوگرافی جمجمه ای را نمیتوان پس از رشد استخوان های جمجمه انجام داد. سونوگرافی جمجمه ای نوزادان را میتوان قبل از اتصال استخوان های جمجمه به هم دیگر انجام داد و در بزرگسالان نیز اجرای سونوگرافی جمجمه ای پس از باز کردن جمجمه از طریق جراحی امکانپذیر است. این روش ممکن است برای ارزیابی مشکلات مغزی و مشکلات بطنی نوزادان تا رسیدن به حدود ۱۸ ماهگی بکار رود.
سونوگرافی جمجمه ای برای نوزادان
عوارض تولد زودرس نوزادان عبارتنداز لوکومالاسی پیرامون بطنی (PVL) و خونریزی مغزی از جمله خونریزی درون بطنی. IVH شرایطی است که در آن بافت مغزی اطراف بطن ها دچار کاهش اکسیژن میشود. IVH و PVL خطر ابتلای نوزاد به معلولیت را افزایش می دهند که میتواند در دامنه ای از مشکلات یادگیری خفیف یا تاخیر های رشد حرکتی تا فلج مغزی یا حتی ناتوانایی ذهنی در نوسان باشد.
IVH در نوزادان زودرس شایعتر از نوزادان طبیعی است. زمانی که این مشکل رخ دهد، عمدتاً ظرف سه تا چهار روز پس از تولد شدیدتر میشود. بیشتر موارد IVH را میتوان با سونوگرافی جمجمه ای در هفته اول بعد از زایمان تشخیص داد. در مقابل، تشخیص PVL ممکن است چندین هفته به طول بکشد. به همین خاطر، در صورت شک بر وجود PVL، سونوگرافی جمجمه ای را باید ۴ الی ۸ هفته بعد از زایمان تکرار نمود.
همچنین سونوگرافی جمجمه ای را میتوان برای ارزیابی بزرگی یا افزایش اندازه سر نوزاد، تشخیص عفونت های موجود در درون یا اطراف مغز (مثلاً ناشی از انسفالیت یا مننژیت) یا غربالگری مشکلات مغزی موجود در بدو تولد (مثل هیدروسفالوس مادرزادی) انجام داد.
سونوگرافی جمجمه ای برای بزرگسالان
ممکن است سونوگرافی جمجمه ای به منظور کمک به تعیین مکان توده مغزی بر روی بزرگسالان انجام شود. از آنجاییکه سونوگرافی جمجمه ای را نمیتوان بعد از جوش خوردن استخوان های جمجمه انجام داد، فقط پس از باز کردن جمجمه از طریق جراحی امکان انجام آن وجود دارد.
چرایی انجام سونوگرافی جمجمه ای
معمولاً سونوگرافی جمجمه ای در نوزادان، صرفاً به صورت های زیر انجام میگیرد:
- به عنوان بخشی از غربالگری های معمول نوزادان زودرس و برای تشخیص خونریزی های مغزی از قبیل خونریزی داخل بطنی (IVH).
- نظارت بر عوارض یا بررسی لوکومالاسی پیرامون بطنی. IVH و PVLخطر ابتلای نوزاد به معلولیتهایی از قبیل فلج مغزی یا ناتوانایی ذهنی را افزایش میدهند.
- برای غربالگری مشکلات مغزی که ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند (مثل هیدروسفالی شناختی).
- ارزیابی اندازه ی سری که در حال بزرگ شدن است.
- بررسی عفونتها یا توده های غیرطبیعی موجود در درون یا اطراف مغز..
در بزرگسالان، میتوان از سونوگرافی جمجمه ای برای کمک به تعیین مکان تومورهای مغزی در طی جراحی مغزی بهره برد
چگونگی آماده شدن برای این روش
هیچ آماده سازی خاصی پیش از انجام این آزمایش نیاز نیست. در صورتی که سن نوزاد مورد آزمایش کمی بالا است، اندکی گشنه نگه داشتن نوزاد می تواند مفید باشد. می توانید حین انجام این آزمایش به نوزاد خود شیر بدهید، این کار به آرام شدن نوزاد و بی حرکت ماندن وی در زمان انجام این آزمایش کمک خواهد کرد.
نحوه انجام سونوگرافی جمجمه ای
این آزمایش معمولاً توسط پزشکی خبره در تفسیر آزمایشات تصویر برداری (رادیولوژیست) یا توسط تکنسین سونوگرافی و با نظارت یک رادیولوژیست انجام می شود. برای نوزادان، سونوگرافی جمجمه را میتوان در کنار تخت نوزاد و در واحد مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) انجام داد. در حین اجرای سونوگرافی، نوزاد باید به پشت خود دراز بکشد، مبدلی موسوم به ترانسدوسر بر روی منطقه نرم (فونتانل) بالای سر کشیده میشود. ممکن است از شما خواسته شود که طی اجرای آزمایش نوزاد خود را نگه دارید. تصاویر مغز و فضاهای مایع درونی (بطن ها) را می توان در مانیتور ویدئویی مشاهده نمود.
برای یک بزرگسال، سونوگرافی جمجمه ای برای کمک به تعیین مکان تومورهای مغزی و در طی جراحی مغزی بکار میرود. سونوگرافی جمجمه ای معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان میبرد.
چگونگی احساس بیمار در زمان انجام این آزمایش
معمولاً فرد حین انجام آزمایش جمجمه ای سونوگرافی هیچ گونه درد یا ناراحتی احساس نمی کند.
خطرات
هیچ خطر شناخته شدهای در ارتباط با سونوگرافی جمجمهای وجود ندارد.
نتایج
سونوگرافی جمجمه ای از امواج صوتی منعکس شده برای ایجاد تصاویری از مغز و فضاهای مایع داخلی (بطن) که مایع مغزی نخاعی (CSF) در آنها جریان دارد، استفاده می کند.
سونوگرافی جمجمه ای طبیعی
- اندازه و شکل مغز طبیعی به نظر میآید.
- اندازه فضاهای مایع درونی مغز (بطن ها) طبیعی است.
- بافت مغز طبیعی به نظر میرسد. هیچ گونه خونریزی، ناحیه مشکوک (آسیب دیدگی)، تودههای غیرطبیعی یا شواهدی دال بر عفونت وجود ندارد.
سونوگرافی جمجمه ای غیرطبیعی
- ممکن است خونریزی در مغز وجود داشته باشد که می تواند نمایانگر خونریزی درون بطنی (IVH) باشد. آزمایش های تکراری اغلب برای بررسی خونریزی یا بررسی مشکلات ایجاد شده توسط خونریزی انجام می شود.
- ممکن است نواحی مشکوک یا آسیب دیدگی هایی در اطراف بطن های مغزی وجود داشته باشد. این حالت ممکن است نشانگر لوکومالاسی پیرامون بطنی (PVL) باشد؛ یعنی شرایطی که در آن بافت مغزی اطراف بطن ها آسیب میبیند.
- ممکن است مغز و بطن های مغزی به خاطر تولید مقادیر زیادی از مایعات مغزی نخاعی (CSF) بزرگ شده باشند. این حالت ممکن است نشانگر هیدروسفالی باشد.
- ممکن است توده های غیر طبیعی وجود داشته باشند که میتواند حاکی از وجود تومور یا کیست باشد.
- ممکن است یافته های مشکوکی دال بر انسفالیت یا مننژیت وجود داشته باشند.
عواملی که بر روی این آزمایش اثر می گذارند
عللی که ممکن است از انجام این آزمون ممانعت کرده و یا نتایج حاصله را مخدوش سازند، عبارتنداز:
- تحرک نوزاد طی آزمایش
- وجود زخمی باز یا زخمی ناشی از جراحی اخیر در ناحیه ی مورد بررسی
به چه مواردی باید بیندیشیم
- بدلیل عدم نفوذ امواج فراصوت در استخوان، لذا سونوگرافی جمجمه ای را فقط برای نوزادانی میتوان انجام داد که استخوان های جمجمه ای آنها هنوز به یکدیگر متصل نشده اند. اما سونوگرافی داپلر دوطرفه را میتوان برای ارزیابی جریان خون مغز نوزادان و بزرگسالان انجام داد.
- لوکومالاسی پیرامون بطنی (PVL) معمولاً تا چندین هفته پس از تولد قابل تشخیص نیست. به همین سبب سونوگرافی جمجمه ای معمولاً ۴ الی ۸ هفته پس از زایمان انجام میشود. از آنجاییکه سونوگرافی جمجمه ای قادر به شناسایی نواحی مغزی مشکوک اعم از PVL یا سایر موارد مشکوک میباشد، میتوان آزمایشات سونوگرافی را چندین هفته بعد مجدداً تکرار نمود. نوزادان مبتلا به PVL یا خونریزی درون بطنی (IVH) ممکن است به صورت نرمال رشد کنند یا اینکه دچار سطوح متفاوتی از معلولیت از جمله فلج مغزی یا ناتوانایی ذهنی شوند.
- به جای سونوگرافی جمجمه ای برای ارزیابی PVL یا IVH در نوزادان زودرس میتوان از تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) بهره برد.
- طی بارداری برای نظارت بر نوزاد در حال رشد (جنین ) و جفت میتوان از سونوگرافی جنینی استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به مطالعه درباره سونوگرافی جنینی بپردازید.
ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com
مقالات مرتبط

بیماری قلبی و تست ورزش
تست ورزش میتواند ریسک ابتلا به بیماری قلبی را نشان دهد . پزشک یا تکنسین حرفه ایی تست را انجام […]
مشاهده
کولپوسکوپی
کولپوسکوپی ، یک روش جراحی ساده برای معاینه سرویکس است . معاینه ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می کشد و […]
مشاهده
تست غربالگری نوکال ترانس لوسنسی ( NT )
تست غربالگری نوکال ترانس لوسنسی ( NT ) یا Nuchal Translucency Screening Test این تست در زمان بارداری انجام می شود. […]
مشاهده
معاینه بالینی سالیانه
معاینه بالینی بخش مهمی از هر ویزیت طبی است. پزشک ممکن است زمان کافی را برای شنیدن صحبت های بیمار […]
مشاهده
بررسی نقائص زمان تولد
تست های بررسی نقائص زمان تولد برای بررسی مشکلات احتمالی جنین در دوران بارداری انجام می شود. این نقائص زمانی […]
مشاهده
آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)
با استفاده از آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) مقدار این آنزیم در جریان خون اندازه گیری می شود. آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز […]
مشاهده