سردرد و کودکان

راهنمای والدین در مورد سردرد و کودکان

چه عواملی باعث ایجاد سردردهای کودکان می شوند؟

تا قبل از سن ۷ سالگی، حداقل ۴۰ درصد از کودکان یکبار سردرد را تجربه می نمایند. سر درد می تواند در نتیجه بیماریهای شایعی از قبیل سرماخوردگی، دندان درد، و عفونت های سینوسی، چشمی، گوشی، و یا گلو ایجاد شود. حتی ممکن است سردرد فرزندتان فقط به خاطر استرس و یا خستگی او و یا کمبود آب بدن او باشد. یا اینکه ممکن است ضربه ای به سر او وارد شده باشد. در برخی موارد بسیار نادر، سردردهای ضرباندار کودک ممکن است نشانه ای از وجود تومور مغزی یا مننژیت باشند، اما در نظر داشته باشید که هر دوی این بیماری ها علاوه بر سردرد، مسلماً علائم دیگری نیز دارند.

انواع اصلی سردردهای کودکان عبارتنداز:

سردردهای تنشی: این نوع شایع سردرد توسط وجود شکل مبهمی از درد (به جای وجود دردهای شدید) در یک یا هر دو سمت سر شناخته می شود. گاهی اوقات مانند بستن یک بانداژ تنگ و یا فشاری در اطراف سر احساس می شود. این علائم اغلب در نتیجه استرس، اضطراب، یا افسردگی بوجود می آیند، همچنین ممکن است با خلق وخوی ضعیف نیز مرتبط باشند. سردرد تنشی معمولا تحت شرایط پر تنش در مدرسه یا خانه عود نموده و هنگام بازی و یا استراحت کودک از بین می رود.

میگرن: سردردهای میگرنی را کودکان اغلب از خانواده هایشان به ارث می برند، معمولاً برای اولین بار در سنین ۵ الی ۸ سالگی ظاهر می شود، هر چند مکن است که در هر سنی رخ دهند (تقریبا ۵ درصد از کودکان ده ساله دست کم یکبار میگرن را تحربه می کنند، ولی بسیاری از آنها نیز  قبل از رسیدن به سن بلوغ دچار میگرن می شوند).

میگرن معمولاً یک طرفه و ضرباندار بوده و اغلب در اثر فعالیت جسمانی تشدید می گردد. اگر فرزندتان مبتلا به میگرن است، ممکن است شاهد تغییراتی در خلق و خوی وی، رنگ پریدگی پوست، خستگی، سرگیجه، تاری دید، میل شدید به غذا یا بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، اسهال، و یا تب باشید. همچنین برخی از کودکان دچار اورا می شوند (اغلب به عنوان دیدن هاله ای از خطوط مواج، چراغهای چشمک زن، نقاط تاریک، یا تونل های بینایی توصیف شده است)، و عده ای دیگر از کودکان نیز نسبت به نور و سر و صدا حساس می شوند.

مننژیت: سردرد اغلب از شکایات اصلی کودکان مبتلا به مننژیت می باشد. مننژیت زمانی رخ می دهد که نوعی التهاب غشاهای پوشاننده ی مغز و مایع نخاعی مغر را تحت فشار قرار می دهد و باعث کاهش گردش خون به مایع نخاعی می شود. مننژیت می تواند باعث ایجاد تب شدید، استفراغ مکرر، بی اشتهایی، گیجی، خواب آلودگی و حساسیت به نور شود، و گاهی اوقات نیز به بثورات پوستی و یا خشکی شدید گردن منجر می گردد (در حالت خمیده و یا خوابیده، ممکن است کودک پیش دبستانی شما نتواند سرش را به سمت قفسه سینه خود خم کند؛  زیرا این کار باعث ایجاد دردهای غیر قابل تحملی در نزدیکی سر و یا گردن او می شود.) اگر فرزندتان دارای چنین علائمی است، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و درخواست مراقبتهای پزشکی نمایید).

تومور مغزی: بسیار بعید است که سردردهای کودکان ناشی از تومور مغزی باشند. فقط سردردهای یک کودک از میان هر چهل هزار کودک مبتلا به سردرد بدلیل وجود تومور مغزی است. با این حال، اگر فرزندتان دچار سردردهایی است و به خصوص اگر به نظر می رسد که شدت سردردهایش رو به افزایش است، به گونه ای که حتی او را از خواب بیدار می کنند، و یا اگر سردردهایش در اوایل صبح رخ می دهند، برای نفی احتمال وجود تومور مغزی، موضوع را با پزشک وی درمیان بگذارید.

چه زمانی ممکن است سردرد نشانه ای از وجود یک بیماری جدی باشد؟

اگر فرزند شما گاهاً دچار سردردهای مختصری می شود، ولی در سایر اوقات حالش خوب به نظر می رسد، احتمالاً دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. با این حال، وجود علائم فوق الذکر یعنی سردردهایی که در اوایل صبح شروع می شوند، فرزندتان را از خواب بیدار می کنند، و یا شدت و فراوانی آنها رو به افزیش می باشد ممکن است نشانگر وجود علل زیربنایی و جدی باشند.

اگر متوجه وجود هر یک از علائم فوق در فرزندتان شوید، و یا اگر فرزند شما دچار تغییراتی در حس بینایی، ضعف یا تشنج شود و همچنین در صورتی که سردردهای فرزندتان شدیدتر  شوند و در انجام فعالیتهای روزمره ی او تداخل ایجاد نمایند،  در این صورت حتماً موضوع را با پزشک وی درمیان بگذارید .اگرچه این حضور این علائم الزاماً به معنی وجود مشکلات جدی نیستند، اما شاید نشانگر این موضوع باشند که فرزندتان نیازمند انجام یکسری معالجات پزشکی است.

پزشک چگونه خواهد فهمید که موضوع از چه قرار است؟

پزشک فرزندتان با پرسیدن سوالاتی در مورد علائم فرزندتان کار خود را آغار خواهد نمود، زیرا وی می کوشد تا نوع سردرد و علل احتمالی آن را شناسایی نامید. وی به معاینه کامل فرزندتان خواهد پرداخت. احتمالاً فشار خون و سایر علائم حیاتی  کودکتان را بررسی خواهد نمود. همچنین، ممکن است به انجام آزمایشات خون نیز بپردازد. از طرفی ممکن است به منظور نفی احتمال وجود مشکلات اساسی، انجام تصویربرداری های MRI (تصویربرداری پاسخ مغناطیسی) و یا اسکن CAT (اسکن توموگرافی کامپیوتری) را توصیه نماید، زیرا ادر این صورت می تواند به تصویری دقیق تر و شفاف تر از آنچه که در بدن فرزندتان در حال جریان است، دست یابد.

درباره سردردهای کودک پیش دبستانی خود چه کارهایی می توانید انجام دهید؟

پزشک می تواند به شما کمک کند تا با توجه به علت و نوع سردرد فرزندتان درباره ی چگونگی درمان وی تصمیم گیری کنید. البته، بهترین کار این است که در همان وهله ی اول بکوشید تا از ابتلای فرزندتان به سردرد پیشگیری نمایید.

فرزندتان را تشویق کنید تا به اندازه ی کافی بخوابد. این امر به کنترل استرس او کمک می کند. همچنین برای جلوگیری از کم آبی بدنش، اطمینان حاصل کنید که به میزان کافی از آب و سایر نوشیدنی های بدون کافئین مصرف می کند.

در صورتی که فرزندتان از سردردهای میگرنی رنج می برد، به او برای شناسایی و اجتناب از عوامل محرک دوره های میگرنش کمک کنید. علاوه بر استرس، محرکهای میگرنی شایع کودکان عبارتنداز: برخی از غذاها و نوشیدنی ها (از جمله غذاهای نیتریت دار از قبیل هات داگ و گوشت)، نور روشن و یا نورهای چشمک زن، سر و صدا، فیلم ها یا تلویزیون، ورزش های بسیار سنگین و نور شدید خورشید. ثبت علائم سردرد فرزندتان، تاریخ و زمان هر یک از دوره های میگرن، و حوادث محرک حملات میگرنیدر یک دفترچه یادداشت، می تواند در شناسایی عوامل محرک میگرن فرزندتان بسیار مفید واقع شود.

اگر فرزندتان از سردردهای میگرنس یا تنشی رنج می برد، هر آنچه را که می توانید در جهت کاهش استرس وی انجام بدهید. بررسی کنید که چه اتفاقاتی او را آزار می دهند و سعی کنید ذهن او را آسوده و آرام بسازید. تنظیم یک برنامه منظم غذایی و خواب شاید در حفظ آرامش وی مفید باشد. اگر سردردهای  فرزندتان ناتوان کننده بوده  و هیچ نشانه ای دال بر کاهش آنها وجود ندارد، می توانید برای شناسایی ریشه ی اصلی مشکل قرار ملاقاتی را با یک پزشک مشاور یا درمانگر ترتیب دهید.

همچنین در مورد سردردهای تنشی، می توانید تکنیک های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق را به کودک خود بیاموزید. او ممکن است از گوش دادن به نوارها یا سی دی های آرامبخش (به عنوان مثال، صدای آبشار و یا موسیقی های آرامش بخش) لذت ببرد. همچنین ممکن است او از نشستن در کنار شما و شنیدن داستان هایی از زبان شما بتواند به آرامش برسد.

ماساژ شانه ها و پشت گردن فرزندتان را امتحان نمایید، و یا کیسه ای از یخ را بر روی ناحیه ی درد قرار دهید.

هنگام تشدید حملات درد، می توانید از برخی مسکن ها مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد فرزندتان استفاده نمایید. (اما بدلیل وجود خطر سندرم ری که یک بیماری نادر اما کشنده است، بدون نسخه ی پزشک از آسپیرین برای کودکان زیر ۱۶ سال استفاده نکنید). همچنین، فقط از تعداد کمی قرص در طی یک هفته استفاده کنید. زیرا کودکانی که داروهای مسکن زیادی مصرف می کنند، معمولاً پس از قطع مصرف دارو سردردهایشان به شکلی شدیدتر  و جهشی ظاهر می گردد.

پدر صورت لزوم پزشک می تواند برای کمک به سردرد فرزندتان داروهایی را برای وی تجویز نماید. برخی از داروها می توانند حملات شدید را کاهش دهند، در حالی که گروهی دیگر از داروها می توانند از از شروع درد پیشگیری نمایند.

ترجمه شده از: www.babycenter.com