دیفیلوبوتریاز

دیفیلوبوتریاز عفونتی است که معمولا ناشی از کرم کدوی دیفیلوبوتریوم لاتوم می باشد. این بیماری ممکن است که توسط دیگر گونه های دیفیلوبوتریوم نیز به وجود بیاید.

این انگل ها کرم های پهنی هستند که دستگاه گوارش انسان ها را آلوده می کنند. افراد با خوردن ماهی های خام و نپخته آب شیرین که حاوی کیست های کرم کدو هستند به آن مبتلا می شوند.

ممکن است که برخی از ماهی های آب شور نیز این ارگانیسم را در خود داشته باشند.

دیفیلوبوتریاز ممکن است که موجب بروز درد شکم، از دست دادن اشتها، اسهال یا یبوست، استفراغ، تهوع و خستگی شود. این بیماری را می توان با بررسی نمونه های مدفوع تشخیص داد.

درمان شامل تجویز داروها به صورت خوراکی و وریدی است. در صورت درمان مناسب بیماری به طور کلی پیش آگهی مطلوب بوده و عوارض قابل توجه طولانی مدتی به همراه ندارد.

چه افرادی به آن مبتلا می شوند؟

احتمال ابتلای تمام افرادی که مرتبا ماهی خام و نپخته مصرف می کنند زیاد است.

ممکن است که افراد در تمام سنین به این عفونت آلوده شوند.

زمانی ابتلا به این انگل در میان زنان یهودی به علت عادت آن ها به مزه کردن ماهی پیش از این که کاملا پخته شود بسیار شایع بود. به همین دلیل این بیماری به عنوان بیماری زنان خانه دار یهودی نیز شناخته می شود.

به جز این مورد به هیچ گونه مسئله قومی و نژادی در ابتلا به این بیماری اشاره نشده است.

عوامل خطر

عوامل خطر دیفیلوبوتریاز عبارتند از:

مصرف ماهی آب شیرین خام یا نپخته (معمولا)
ماهیگیران و خانواده های آنان که عمدتا ماهی مصرف می کنند بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
احتمال ابتلای زنان خانه داری که در هنگام آماده شدن ماهی نپخته آن را مزه می کنند زیاد است.
خوردن غذاهای مناطق خاص که در آن ماهی خام نیمه پخته سرو می شود مانند برخی غذا خوری های ژاپنی، فرانسوی، و یا ایتالیایی
افراد ساکن در مناطقی نظیر شرق اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی، برخی از مناطق آفریقا، آسیا، و کشورهای اسکاندیناوی که خوردن ماهی شیرین (از جمله خشک شور، دودی) مرسوم است.

مهم این است که توجه داشته باشید داشتن یک عامل خطر به این معنی نیست که فرد به بیماری مبتلا خواهد شد. یک عامل خطر آفرین احتمال ابتلا به بیماری را در مقایسه با فردی که دارای عواملی نیست افزایش می دهد. برخی از عوامل خطر از دیگر عوامل مهم تر هستند.

همچنین نداشتن یک عامل خطر به این معنی نیست که فرد دچار بیماری نخواهد شد.

علل بروز

افراد زمانی با دیفیلوبوتریاز آلوده می شوند که ماهی خام یا نپخته ای بخورند که حاوی کیست ای کرم کدو است (به ویژه آن هایی که متعلق به کرم کدو دیفیلوبوتریوم لاتوم هستند)

زمانی که فرد ماهی آلوده ای را مصرف می کند لارو کرم کدو شروع به رشد در روده می کند. در زمان حدود ۶-۳ هفته تبدیل به یک کرم بالغ می شود.

تخمک ها در هر بخش بدن کرم تشکیل می شوند و سپس به مدفوع انتقال می یابد. برخی اوقات می توان تمام و یا قسمتی از کرم را در مدفوع دید.

علائم و نشانه ها

علائم و نشانه های زیر ویژگی عفونت دیفیلوبوتریاز هستند:

درد شکم
از دست دادن اشتها
کاهش وزن ناگهانی
اسهال یا یبوست
حالت تهوع، استفراغ، و خستگی
کمبود ویتامین B12
کم خونی
وجود تخمک کرم (یا بخش های کرم) در مدفوع
عفونت در بسیاری از جوامع انسانی بدون علامت باقی می ماند.

تشخیص

تشخیص دیفیلوبوتریاز می تواند شامل موارد زیر باشد:

ارزیابی جسمانی و بررسی سابقه پزشکی
بررسی مدفوع برای تعیین وجود تخمک ها و انگل ها، قسمت های کرم کدو (پروگلوتیدها) که در مدفوع هستند نیز برای تایید بررسی می شوند.
شمارش کامل سلول های خونی برای تعیین وجود کم خونی

ممکن است که بسیاری از بیماری های بالینی، علائم و نشانه های مشابهی داشته باشند. این امکان وجود دارد که پزشک شما به منظور رد احتمال ابتلا به سایر بیماری های بالینی برای رسیدن به تشخیص قطعی آزمایش های بیشتری انجام دهد.

عوارض احتمالی

عوارض احتمالی که می تواند ناشی از دیفیلوبوتریاز باشند عبارتند از:

کمبود ویتامین B12 منجر به کم خونی مگالوبلاستیک (اختلال خونی که همراه با کم خونی به همراه بزرگ شدن بیش از اندازه سلول های قرمز خون است) می شود.
انسداد روده در عفونت های شدید

درمان

اقدامات درمانی به منظور درمان دیفیلوبوتریاز عمدتا شامل موارد زیر می شوند:

مصرف داروهای خوراکی مانند پرازی کوانتل یا نیکلوزاماید.

از آن جا که برخی از داروها مورد تایید نیستند، پزشک شما است که داروهای خاص ضروری مورد نیاز شما را تجویز می کند.

به منظور درمان کم خونی مگالوبلاستیک، ویتامین B12 به عنوان مکمل تزریق می شود.

پیشگیری

می توان به منظور کاهش خطر ابتلا به دیفیلوبوتریاز اقدامات پیشگیرانه زیر را اتخاذ کرد:

باید از خوردن ماهی خام یا نپخته (به ویژه ماهی آب شیرین) خودداری شود.
پختن ماهی در دمای بیش از ۱۴۵ درجه فارنهایت (۶۳ درجه سانتیگراد) ارگانیسم های انگلی را از بین می برد.
پس از تمیز کردن ماهی، قبل از آماده کردن غذا، و قبل از خوردن غذا دست ها را به خوبی بشویید.
می توان ماهی را پیش از آماده کردن به صورت منجمد ذخیره کرد، منجمد کردن ماهی ۴- درجه فارنهایت (۲۰- درجه سانتیگراد) برای مدت ۲۴ ساعت به از بین بردن تخمک های کرم کدو کمک می کند.
از بین بردن فاضلاب به شکلی مناسب (از جمله فضولات ماهی) می تواند احتمال ابتلا به دیفیلوبوتریاز را کاهش دهد.
بهداشت مناسب باید در تمام اوقات(توسط کودکان و بزرگسالان) رعایت شود- پس از اجابت مزاج دست ها را با آب و صابون بشویید.
باید از مصرف آب آلوده و یا آلوده به مدفوع (حاوی انگل) خودداری کرد.