کیست ها و آبسه ها چه تفاوتی با هم دارند؟

کیست (Cyst) کیسه یا حفره‌ای است که می‌تواند در هر نقطه‌ای از داخل بدن یا سطح پوست ایجاد شود. محتویات این کیسه مایعات یا چرک است. و مانند یک توده می‌تواند سفت باشد.

سلول‌هایی که لایه بیرونی این کیسه را تشکیل می‌دهند، غیر طبیعی هستند و با سلول‌های اطراف خود تفاوت دارند. انواع مختلفی از کیست وجود دارد. گرچه کیست‌ها در ارتباط با سرطان ظاهر می شوند، اما بیشتر آن ها سرطانی نیستند. این کیسه به دلیل داشتن ساک و پوشش، با تومور متفاوت است.

آبسه (Abscess) یک عفونت پر از چرک در بافت بدن است. این بیماری معمولاً توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. اما می‌تواند نتیجه فعالیت ویروس‌ها، انگل‌ها یا عوامل بیماری زای بلعیده شده باشد. چرک در اصل به دنبال فعالیت سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با عفونت ایجاد می‌شود.

آبسه می‌تواند روی پوست شما ظاهر شود، جایی که به راحتی مشاهده می‌شود. یا می‌تواند در بدن شما شکل بگیرد، جایی که تشخیص آن سخت‌تر است. آبسه‌کوچکی که روی پوست شکل می‌گیرد ممکن است جوش نیز نامیده شود.

تفاوت کیست و آبسه

در حالی که کیست‌ها کیسه‌ای هستند که توسط سلول‌های غیر طبیعی مجزا محصور شده‌اند، آبسه‌ها یک عفونت پر از چرک در بدن هستند، که به عنوان مثال باکتری یا قارچ آن‌ها را ایجاد می‌کند.

تفاوت اصلی در علایم این دو ساختار است:

کیست به آرامی رشد می‌کند و معمولاً دردناک نیست، مگر اینکه بزرگ شود.
اما آبسه وضعیتی دردناک، تحریک‌کننده، اغلب قرمز و متورم است و عفونت ناشی از آن می‌تواند علائم دیگری را در جای دیگری از بدن ایجاد کند.

آبسه‌ها و کیست‌ها می‌توانند در بسیاری از نقاط مختلف بدن شما ایجاد شوند. یکی دیگر از تفاوت‌های این دو به شکل زیر است:

هنگامی که یک کیست آلوده و عفونی می‌شود، می‌تواند به یک آبسه تبدیل شود.
اما آبسه به کیست تبدیل نمی‌شود. کیست‌ها معمولا به تنهایی و به صورت مجزا شکل می‌گیرند.

با چند مثال تفاوت‌های دیگر این دو ساختار را بیشتر درک خواهید کرد.

مقایسه کیست بارتولین و آبسه بارتولین

غدد بارتولین دو ساختار کوچک هستند که هر کدام اندازه یک نخود کوچک در دو طرف دهانه واژن قرار دارند. این دو غده برون ریز به طور معمول قابل مشاهده نیستند و حین تحریک جنسی ترشحاتی به خارج دارند.

غدد باتولین در چیزی حدود ۲ درصد از زنان، به دلیل آسیب‌دیدگی یا سوزش و تحریک می‌توانند مسدود شوند. این وضعیت می‌تواند باعث شود تا مایعاتی که ترشح می‌شوند، داخل غده به دام افتاده و غده را بزرگ کنند. وقتی این اتفاق بی‌افتد، به آن کیست بارتولین، یا بارتولینیت گفته می‌شود.

غالباً کیست بارتولین کوچک است و علائمی از خود نشان نمی‌دهد. این وضعیت می‌تواند در هنگام راه رفتن، نشستن یا برقراری رابطه جنسی بزرگ شود و باعث ناراحتی شود.

اما آبسه بارتولین یک عفونت در داخل غده یا مجرای آن است. آبسه می‌تواند بدون وجود کیست تشکیل شود. یا ممکن است ناشی از آلوده و عفونی شدن کیست مجرای بارتولین باشد.

نکته: آبسه‌های بارتولین تقریباً سه برابر بیشتر از کیست‌های بارتولین هستند.

شایع‌ترین باکتری‌هایی که باعث ایجاد آبسه‌ها در غدد بارتولین می‌شوند گونه های بی هوازی زیر هستند:

باکتروئیدس فراژیلیس
کلوستریدیوم پرفرنژنس
پپتواسترپتوکوک
فوزوباکتریوم

باکتریهای مقاربتی مانند نایسریا گونوره‌آ (که منجر به سوزاک) و کلامیدیا تراکوماتیس (مسئول عفونت کلامیدیا) نیز می‌توانند عامل بروز آبسه‌غده‌بارتولین باشند.

کیست‌دندان در مقابل آبسه‌دندان

کیست دندان یک کیسه محصور کوچک است که در اطراف دندان شما شکل گرفته و رشد میکند. کیست دندان معمولاً در ریشه دندان‌های مرده یا اطراف تاج دندان یا ریشه دندان‌هایی ایجاد می‌شود که در داخل لثه ها شکسته نشده اند

اگر این کیسه ها آلوده شوند، می توانند به آبسه دندان تبدیل شوند.

کیست‌دندان می‌تواند کوچک و بدون علامت باشد. اما در صورت رشد، می‌توانند با وارد کردن فشار به دندان یا لثه باعث ایجاد درد شوند.
اما آبسه دندان یک عفونت حاد است که متورم و بسیار دردناک خواهد بود.

نکته: بعضی اوقات باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، طعم بدی در دهان شما ایجاد می‌کنند.

انواع متداول کیست و آبسه

برخی از انواع متداول کیست و آبسه عبارتند از:

آبسه شکم
آبسه آمیبی کبد
آبسه آنورکتال
کیست یا آبسه بارتولین
آبسه مغزی
کیست یا آبسه دندان
آبسه لوزالمعده
آبسه پری رنال کلیه
آبسه صفاقی
کیست پیلونیدال
آبسه پیوژنیک کبد
آبسه رتروفارنژیال
کیست اپیدرموئید
آبسه پوستی
آبسه نخاعی
آبسه ساب باردولار (نوک سینه)

درمان

درمان کیست و آبسه با توجه به محل قرارگیری آن‌ها در بدن متفاوت است. بعضی از کیستها ممکن است به هیچ وجه به درمان نیازی نداشته باشند. سایر انواعی که باعث درد یا ناراحتی می‌شوند ممکن است نیاز به برداشته شدن داشته باشند.

آبسه‌ها معمولاً ‌های دردناکی هستند که برای جلوگیری از شیوع عفونت در سایر قسمت‌های بدن و کاهش درد، باید درمان شوند.

ممکن است احساس یا دیدن کیست و آبسه در اندام‌های داخلی امکان‌پذیر نباشد. آنها نیاز به آزمایش و تشخیص دقیق دارند. آزمایش خون ممکن است به شناسایی عفونت کمک کند. تکنیک‌های تصویربرداری از جمله:

اشعه ایکس
سی تی اسکن
و اسکن MRI

ممکن است به پزشکان در یافتن محل کیست یا آبسه کمک کند.

بیایید نگاهی به درمان دو مثالی که در این مقاله برای شما در نظر گرفتیم بپردازیم:

کیست و‌آبسه بارتولین

کیست مجرای بارتولینی که علائمی نداشته باشد نیازی به درمان نخواهد داشت. اگر کیست به اندازه کافی بزرگ شده باشد که باعث ناراحتی شود، ممکن است به درناژ نیاز داشته باشد.

اگر کیست بارتولین تبدیل به آبسه آلوده و عفونی شده باشد باید تخلیه شود. اگر پوست اطراف متورم، قرمز و حساس شده باشد، نشانه گسترش عفونت است. این عفونت با یک آنتی‌بیوتیک وسیع الطیف مانند موارد زیر درمان می‌شود:

سفازولین
سفوروکسیم
سفتریاکسون
نافسیلین
اگزاسیلین

یک ابزار تخصصی به نام کاتتر Word امن ترین راه برای تخلیه کیست مجرای بارتولن یا آبسه آن است. برای این کار، پزشک شما برش کوچکی را در کنار غده ایجاد کرده و کاتتر Word را درون کیست یا آبسه قرار می‌دهد. برای این روش بی حسی موضعی خواهید داشت.

درمان کیست‌ و‌ آبسه دندان

کیست دندان ممکن است علائمی را نشان ندهد. اما آبسه آن بسیار دردناک است و نیاز به توجه فوری دندانپزشکی دارد.

اگر کیست در انتهای ریشه مرده باشد، درمان ریشه ممکن است باعث شود که کیست خودش را ترمیم کند. ممکن است یک کیست کوچک که باعث ایجاد مشکل می‌شود، همراه با دندان آسیب دیده برداشته شود.

آبسه دندان اغلب همراه با پوسیدگی دندان اتفاق می افتد. این بیماری می‌تواند توسط دندان شکسته یا ساییده شده ایجاد شود. بروز شکاف در مینای دندان باعث می شود باکتری ها از بافت زنده موجود در مرکز دندان معروف به پالپ وارد شده و آن را آلوده کند.

آنتی بیوتیک ها برای آبسه دندان شامل: