همه چیز درباره گانگرن یا قانقاریا

گانگرن یا قانقاریا (Gangrene) زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به یک اندام یا بخشی از بدن قطع می شود و پس از آن سلولها به دلیل نبود اکسیژن و مواد غذایی و عدم دفع کربن دی اکسید دچار مرگ می شوند. گانگرن اغلب در اندام ها انتهایی مثل دست ها و پاها رخ می دهد. این یک وضعیت بسیار جدی است و می‌تواند منجر به قطع عضو یا حتی مرگ شود. برای جلوگیری از گسترش مرگ بافتی در سایر بافت ها، این شرایط نیازمند اقدام فوری است.

حقایق سریع در مورد گانگرن

• گانگرن زمانی اتفاق می افتد که کمبود خون و در نتیجه اکسیژن باعث مرگ بافت می‌شود.
• گانگرین معمولا خارجی است، که بر روی اندام تأثیر می گذارد، اما می تواند بر بافت های داخلی نیز تأثیر بگذارد.
• عوارض ناشی از عمل جراحی می‌تواند منجر به گانگرن داخلی شود و نشانه هایی از شوک توکسیک باشد.
• درمان فوری برای جلوگیری از بروز بیماری جدی و حتی مرگبار مهم است. درمان شامل حذف بافت مرده و گاهی قطع عضو است.

گانگرن چیست؟

این عارضه انواع مختلفی دارد که مهمترین آن ها عبارتند از:

• خشک
• مرطوب

انواع دیگر این مشکل عبارتند از:

• مانند گانگرن فورنیه
• و گانگرین داخلی است که بسیار نادر است.

قانقاریای خشک

نوع خشک این عارضه خطرناک، گاهی اوقات به عنوان مومیایی کننده شناخته می‌شود. این قانقاریا به آرامی شروع می‌شود و معمولا با مشکلات و بیماری های مزمنی مثل دیابت در ارتباط است.

پوست در این وضعیت رفته رفته خشک و چروک می‌شود و معمولا به رنگ تیره در می آید. برخی بیماری ها مثل بیماری های عروق خونی مانند آترواسکلروز معمولا باعث گانگرن خشک می‌شوند.

گانگرن مرطوب

در قانقاریای مرطوب، پوست تاول میزند. در بیشتر اوقات ممکن است که دچار پارگی نیز شود. گانگرن مرطوب می تواند پس از یک سوختگی شدید یا یخ‌زدگی ایجاد شود. نوع مرطوب، نیاز به درمان فوری دارد، زیرا می تواند به سرعت گسترش یابد و به مرگ منجر شود.

علل

همه انواع گانگرن به دلیل از دست رفتن جریان خون و قطع آن خون در یک بخش خاص از بدن اتفاق میافتد.

نوع خشک قانقاریا میتواند ناشی از موارد زیر باشد:

مشکلات عروق

مشکلات عرق اغلب به علت ضعف عمومی سلامتی شریان‌ها و رگ‌های پا رخ می‌دهد. این مشکلات به دلیل شرایط و بیماری هایی مانند دیابت، بیماری شریان های محیطی و فشار خون بالا نیز رخ میدهند.

سوختگی های شدید، و سرمازدگی شدید

گرما، عوامل شیمیایی و سردی شدید، از جمله یخ زدگی، می تواند منجر به گانگرن خشک شود. گانگرن مرطوب ممکن است بعدها شکل بگیرد.

بیماری رینود

ضعف گردش خون به انتهای انگشتان دست و پا، به ویژه در هوای سرد، رخ می دهد. رینود در مواردی در بروز گانگرن دخالت دارد.

دیابت

سطح قند خون نامتعادل می‌تواند به عروق خونی و اعصاب آسیب برساند و منجر به کاهش جریان خون و میزان اکسیژن به اندام ها شود.

قانقاریای مرطوب می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

آسیب

زخم های عمیق، تیز یا نفوذی که همراه با نفوذ باکتری و عفونت های خطرناک باشد میتواند منجر به گانگرین شود. مثلا زخمی شدن در مناطق جنگی و راه آهن، و یا تصادفات ماشین آلات و تصادفات خیابانی.

تضعیف سیستم ایمنی

اگر سیستم ایمنی بدن تضعیف شده باشد، مثلا شخص دچار اچ آی وی، دیابت، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر باشد، میتواند منجر به قانقاریا شود.

عوامل خطر

• سیگار کشیدن
• چاقی، دیابت، فشار خون بالا و سایر علل بیماری عروقی
• مصرف بیش از حد الکل، که می تواند منجر به آسیب عصبی شود
• اختلال عملکرد سیستم ایمنی
• استفاده از داروهای وریدی
• و در نهایت به ندرت، گانگرن با استفاده از داروی ضد انعقاد، وارفارین ارتباط دارد.

علائم

ویژگی های اصلی گانگرن مرطوب یا خشک عبارتند از:

• از دست دادن یا تغییر رنگ در قسمت آسیب دیده بدن: این منطقه تغییر رنگ داده و در نهایت خشک و تیره می‌شود. رنگ پوست در نوع خشک، از قرمز به سیاه تغییر پیدا میکند. در گانگرن مرطوب نیز پوست متورم و بد بو می شود.
• براق شدن پوست: سطح پوست آلوده براق میشود و بین پوست سالم و آسیب دیده به وضوح مشخص است.
• درد: در مراحل پایانی آسیب به بافت و کاهش حرکت یا کنترل اندام درد نیز تجربه می شود.

گانگرین داخلی

قانقاریای اندام‌های داخلی کمی متفاوت است. اما میتواند باعث مرگ بافت شد. در برخی اوقات ممکن است نشانه ای از بروز گانگرن‌داخلی وجود نداشته باشد. اما ممکن است به دنبال شوک سپتیک یا شرایط زیر رخ دهد:

• تب و لرز
• گیجی
• تهوع، استفراغ، و اسهال
• فشار خون پایین منجر به سرگیجه و کمردرد
• تنگی نفس و افزایش ضربان قلب

درمان

درمان بستگی به نوع، محل و میزان درگیر شدن بافت بیمار دارد. هر فردی که دارای علائم مشکوک به گانگرنن است، برای کاهش عوارض جدی نیازمند توجه فوری پزشکی خواهد بود.

درمان ممکن است شامل اقدامات اضطراری زیر باشد:

• آنتی بیوتیک های داخل وریدی
• جراحی به منظور حذف بافت مرده (از جمله قطع عضو اندام برای متوقف کردن گسترش مرگ بافتی)
• انجام جراحی مجدد (از جمله پیوند پوست و سایر تکنیک های جراحی)

ترجمه شده از وبسایت: medicalnewstoday.com