درباره تولارمی یا تب خرگوش چه می‌دانید؟

تولارمی (Tularemia) یا تب خرگوش (Rabbit fever) یک بیماری عفونی نادر است که به طور معمول به پوست، چشم‌ها، گره‌های لنفاوی و ریه ها حمله می‌کند. این بیماری توسط باکتری فرانسیسلا تولارنسیس Francisella tularensis ایجاد می‌شود.

این بیماری معمولا پستانداران مخصوصا جوندگانی مانند خرگوش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچند حیواناتی مانند پرندگان، گوسفندان، برخی حیوانات خانگی مثل سگ، گربه و همستر نیز از این بیماری مصون نیستند.

تب خرگوش از چندین راه مختلف خصوصا از طریق نیش حشرات و تماس مستقیم با یک حیوان آلوده به انسان‌ها منتقل می‌شود. در صورت تشخیص زودهنگام، به کمک آنتی بیوتیک‌ها قابل درمان خواهد بود.

علائم

اکثر افراد در معرض تولارمی معمولا پس از سه تا ۵ روز از ابتلا به این بیماری، علایم را نشان می‌دهند. هرچند برخی دیگر ممکن است ۱۴ روز پس از ابتلا علایم را بروز دهند. اشکال مختلفی از تب خرگوش وجود دارد و نوع تب خرگوشی که شما دارید بستگی به این دارد که باکتری چگونه و از چه طریقی وارد بدن شما می‌شود. هر کدام از انواع تولارمی دارای علایم خاص خود هستند.

اولسروگلندولار (Ulceroglandular)

شایع‌ترین شکل بیماری تب خرگوش مربوط به معده است. نشانه‌ها و علائم عبارتند از:

• ایجاد زخم پوستی که در محل عفونت ایجاد می‌شود
• غدد لنفاوی متورم شده و دردناک
• تب
• لرز
• سردرد
• خستگی

غده‌ای (Glandular)

افراد مبتلا به تب خرگوش غدد لنفاوی، دارای علائم و نشانه‌هایی مشابه اولسروگلندولار هستند. اما بدون زخم های پوستی.

اوکیولوگلندولار (Oculoglandular)

این فرم از تب چشم‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است باعث بروز علایم زیر شود:

• چشم درد
• قرمزی چشم
• تورم و ترشح چشم
• زخم در داخل پلک
• حساسیت به نور

اوروفارنژیال (Oropharyngeal)

معمولا به دلیل خوردن گوشت حیوانات وحشی و یا نوشیدن آب آلوده باکتری وارد بدن می‌شود. این فرم از تب خرگوش بر دهان، گلو و دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد. نشانه‌ها و علائم عبارتند از:

• تب
• گلودرد
• زخم‌های دهان
• استفراغ
• اسهال
• لوزه‌ها التهابی
• گره‌های لنفاوی متورم در گردن

پنومونی (Pneumonic)

این نوع از تب خرگوش علائم و نشانه‌های شایع پنومونی را ایجاد می‌کند:

• سرفه خشک
• درد قفسه سینه
• تنفس دشوار

تیفوئید (Typhoidal)

یک شکل نادر اما بسیار خطرناک و جدی بیماری تولارمی است که معمولا باعث علایم زیر می‌شود:

• تب شدید
• خستگی شدید
• استفراغ و اسهال
• طحال بزرگ (splenomegaly)
• کبد بزرگ (hepatomegaly)
• ذات الریه

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

چنانچه توسط حشره ها ی مشکوک نیش زده شده اید و یا از گوشت حیوانی ناقل خورده اید بهتر است برای بررسی و ارزیابی نزد پزشک بروید. خصوصا اگر در مناطق روستایی که باکتری فرانسیسلا تولارنسیس وجود دارد ساکن هستید.

علل

تولارمی به طور طبیعی در انسان رخ نمی‌دهد و معمولا از انسانی به انسان دیگر منتقل نمیشود. با این حال، تب خرگوش در سراسر جهان رخ می‌دهد، به ویژه در مناطق روستایی، چرا که بسیاری از پستانداران، پرندگان و حشرات به باکتری عامل ایجاد کننده بیماری آلوده هستند. باکتری یا ارگانیسم عامل ایجاد بیماری تب خرگوش می‌تواند برای هفته‌ها در خاک، آب و حیوانات مرده زندگی کند.

بر خلاف بسیاری از بیماری های عفونی که تنها از طریق یک روش آن هم از حیوانات به انسانها منتقل می شوند، راه های مختلفی وجود دارد که بیماری تب خرگوش به انسان ها منتقل شود. به طور کلی تولارمی از راه های زیر به انسان منتقل می شود:

• نیش حشرات: گرچه تعدادی زیادی از حشرات ناقل تب خرگوش هستند اما کنه‌ها و مگس‌های گوزن، بیشتر از هر حشره‌ای بیماری را به انسان انتقال می‌دهند.
• قرار گرفتن در معرض حیوانات بیمار یا مرده: تماس داشتن با لاشه حیوانات مرده که باکتری در آن ها وجود داشته و یا خوردن گوشت حیوانات ناقل این بیماری باعث انتقال آن به بدن انسان می‌شود. حیواناتی مانند خرگوش یا گوسفند از این دست حیوانات هستند.
• باکتری هوابرد: باکتری‌ها موجود در خاک می‌توانند در حین باغبانی، ساخت و ساز یا سایر فعالیت‌هایی که باعث ایجاد گرد و خاک می شوند در هوا نفوذ کنند. استنشاق باکتری‌ها می‌تواند منجر به تولارمی پنومونی شود.
• غذا یا آب آلوده: با خوردن آب یا غذایی که به هر نحوی باکتری های عامل تب خرگوش در آن وجود دارند نیز می توان به این بیماری مبتلا شد.